جنگ كانال سوئز
روز 29 اكتبر 1956 با حمله زميني و هوائي اسرائيل به مصر، دومين جنگ عمده اعراب و رژيم صهيونيستي موسوم به «جنگ كانال سوئز» آغاز شد.
اين جنگ كه دو سال پس از شروع رياست جمهوري جمال عبد‌الناصر رخ داد منحصراً ناشي از اعلام ملي شدن كانال سوئز توسط ناصر و محدوديتهاي تجاري و بازرگاني حاصل از آن بود و چون اين محدوديتها بيشترين آسيب‌هاي اقتصادي را به قدرتهاي استعمارگر اروپائي وارد مي‌آورد، و مهمتر از آن بر وجهه سياسي آنها ضربه وارد مي‌كرد اين قدرتها را نيز به معركه كشاند.
سه ماه قبل از شروع اين جنگ يعني در روز 26 ژوئيه 1956 جمال عبد‌الناصر آبراه «سوئز» را ملي اعلام كرد و يك سازمان مصري را براي اداره آن به وجود آورد. ناصر اين تصميم را در يك متينگ عظيم كه به مناسبت چهارمين سالروز كودتاي نظامي وي در اسكندريه برپا شد، اعلام كرد. تا اين تاريخ اگرچه دو سوي سواحل شرقي و غربي آبراه توسط مأموران مصري مراقبت مي‌شد اما از آنجا كه كانال مزبور يك آبراه بين‌المللي به شمار مي‌آمد، تمامي كشتي‌ها و وسائط نقليه دريائي در آن آزادانه، رفت و آمد مي كردند. تصميم جمال عبد‌الناصر دائر بر ملي شدن آبراه سوئز كه به معناي اعمال حاكميت مطلق رژيم مصر بر آبراه بود، بدان دليل اتخاذ شد كه به اعتقاد ناصر آبراه مذكور در فاصله جنگ 1948 تا اين تاريخ همواره شاهد تردد كشتي‌ها و ناوگانهاي جنگي صهيونيستها و رفت و آمد كشتي‌هاي خارجي حامل اسلحه و مهمات براي رژيم تل آويو بوده و قدرتهاي غربي با سوء استفاده از آزادي كشتيراني در آبراه سوئز به طور مدام صهيونيستها را از طريق اين گذرگاه استراتژيك مورد حمايت تسليحاتي قرار مي‌دادند.
اما ضربه‌اي كه در نتيجه اقدام ناصر بر پيكر جهان غرب وارد مي‌شد، ناشي از مسدود شدن راه آبي تسليح اسرائيل نبود. بلكه كانال سوئز گذرگاه 60 الي 65 درصد نفت مورد نياز جهان غرب بوده است. تمامي كشتي‌هاي نفتي كه سوخت مورد نياز آمريكا و كشور‌هاي اروپاي غربي را از طريق بنادر خليج‌فارس تأمين مي‌كردند، بدون استثنا از كانال سوئز عبور مي‌كرده و از طريق مديترانه وارد اروپا مي‌شدند. تنها ژاپن و تعداد انگشت‌شماري از كشور‌هاي محدوده آسياي جنوب شرقي از اين قاعده مستثني بودند.
كشتي‌هاي تجاري و باربري و نفتكش‌هاي بين‌المللي در صورت مسدود شدن آبراه سوئز ناچار بودند براي ارتباط با بنادر خليج‌فارس تمامي قاره آفريقا را دور زده و فاصله دو اقيانوس عظيم هند و اطلس را طي كنند تا بتوانند در مسيري معادل 5 برابر مسير آبراه سوئز به مقصد برسند.
به دنبال اعلام ملي شدن كانال سوئز از سوي عبد‌الناصر كه تمركز نيرو‌هاي مصر در دو سوي آبراه را نيز به همراه داشت، لندن و پاريس نخستين عكس‌العمل خود را نشان دادند و ضمن ابراز ناخشنودي از اين تصميم، ذخائر مصر را در بانكهاي خود توقيف كردند و مصريان نيز متقابلاً اموال شركت كانال سوئز را كه سهام آنها به فرانسه و انگليس تعلق داشت، مصادره نمودند. كمي بعد دولت آمريكا نيز اموال و ذخائر مصر را در بانكهاي آن كشور توقيف كرد و اوضاع به تدريج رو به بحران نهاد. اين بحران نهايتاً آتش جنگ را ميان مصر از يكسو و جبهه مشترك فرانسه، اسرائيل و انگلستان برافروخت.
جنگ روز 29اكتبر با حمله برق‌آساي نيرو‌هاي اسرائيلي به صحراي سينا و با پشتيباني هوائي فرانسه و انگليس آغاز شد. در شروع اين حمله نيروي هوائي دو كشور اروپائي اكثر بنادر، تأسيسات، مراكز عمده اقتصادي مصر و همچنين فرودگاه قاهره را بمباران كردند. روز اول نوامبر (سومين روز جنگ) فرانسه و انگليس قطعنامه پيشنهادي آمريكا براي آتش‌بس در جنگ را وتو كردند. اين دو كشور از خاك قبرس به عنوان پايگاه خود براي حملات مداوم هوائي به خاك مصر استفاده مي‌كردند. مع‌الوصف كشتي‌هاي جنگي آنان صدمات قابل توجهي را در آبهاي مديترانه تحمل كردند.
درست زماني كه صحراي سينا به تصرف نيرو‌هاي اسرائيلي درآمد، سازمان ملل خواهان برقراري آتش‌بس و اعزام يك نيروي پليس بين‌المللي براي نظارت بر رفت و آمد كشتي‌ها در كانال سوئز شد. صهيونيستها در شرايط اشغال كامل صحراي سينا و به خاطر تلفات سنگيني كه تا آن زمان تحمل كرده بودند، اين پيشنهاد را پذيرفتند اما انگليس و فرانسه آن را رد كردند.
در نخستين ساعات روز پنجم نوامبر هواپيماهاي ترابري فرانسه و انگليس هزاران چترباز را در دو بندر «پورت سعيد» و «پورت فؤاد» در شمال مصر پياده كردند و اين دو بندر مهم را به اشغال نظامي خود درآوردند. اما در ساعت 11 همان روز «مارشال بولگانين» رئيس جمهوري وقت شوروي طي يك تهديد شديد‌اللحن اخطار كرد «در صورتي كه فرانسه و انگليس به درخواست سازمان ملل براي آتش‌بس عمل نكنند و نيرو‌هاي خود را از آبراه سوئز عقب ننشانند، لندن و پاريس را با بمب اتم منهدم خواهد كرد.»
اين تهديد موثر واقع شد و با اعلام پذيرش آتش‌بس از سوي دو كشور اروپائي، جنگ 8 روزه كانال سوئز در ساعت 5 بعدازظهر روز شش نوامبر 1956 به پايان رسيد. در 14 نوامبر نيرو‌هاي بين‌المللي وارد منطقه سوئز شدند و در 22 نوامبر عقب‌نشيني نيرو‌هاي انگليسي و فرانسوي از منطقه آغاز شد. نيرو‌هاي اسرائيلي نيز تا ماه مارس 1957 از سينا عقب‌نشيني كردند. با اين حال به دليل غرق شدن كشتي‌ها در كانال سوئز تا هفت ماه پس از خاتمه جنگ عبور و مرور از اين آبراه ميسر نبود. اين وقفه هفت ماهه معادل يك ميليارد و ششصد ميليون دلار خسارت به دولتهاي غربي وارد آورد. غير از اين در 1957 جمال عبد‌الناصر تمامي دارائي‌هاي دولتهاي غربي را در مصر مصادره كرد.