جولان و اسراییل

وجه تسمیه
تلفظ جولان به فتح جیم و سکون واو می باشد. (جولان)جولان لفظ عربی اصیل است که از لفظ اجول گرفته شده و اجول به معنای کوه می باشد و جولان کوهی است در شام.
مرکز استان قنیطره شهر قنیطره می باشد. کلمه قنیطره از قنیطرا گرفته شده است که به معنای پلی میان کشورهای سوریه، لبنان، اردنو فلسطین می باشد.
این قسمت به خاطر وفور آب از زمان های بسیار کهن محل سکونت انسان بوده است.

پیشینه تاریخی
کنعانی ها,عموری ها، آرامی ها، آشوری ها و کلدانی ها از جمله قبایلی بوده اند که 1000 تا 2000 سال قبل از میلاد در این ناحیه می زیسته اند.
در عصر کلاسیک دولت های مختلفی آن را در تصرف خود درآورده اند از جمله فارسی ها، یونانیان و رومی ها و بنابر نوشته های تاریخی حضرت مسیح وارد شهرهای بیت صیدا و بانیاس شده است و دینش را در این شهر ها منتشر نموده است و در قرن اول میلادی مسیحیت دین رسمی امپراتوری روم گردیده است و در قرن چهارم شهر بانیاس مرکز اسقفی و مذهبی مسیحیت گردیده است.
در عصر اسلامی صلاح الدین ایوبی در راه رسیدن به فلسطین آن را فتح نموده و در قرون 12-13 میلادی جنگ های زیادی میان مسلمانان و مسیحیان در این منطقه رخ داده است که مهمترین آن ها جنگ حطین و عین الجالوت می باشد.
در عصر جدید امپراتوری عثمانی آن را به تصرف خود در آورد. در قرن 20 فرانسه با شکست دادن امپراطوری عثمانی به تصرف فرانسه در آمد و بعد از استقلال این منطقه در سال قسمت اعظم آن در سال 1967به اشغال اسرائیل درآمد. در سال 1973 قسمت هایی از آن دوباره باز پس گرفته شد

بلندی های جولان
این قسمت که شامل 1250 کیلومتر مربع می باشد و قسمت تپه ای جولان می باشد و بیش از 67 درصد کل جولان را شامل می شود.
تا قبل از سال 1967 جولان بیش از 100 هزارنفر در این منطقه سکنی گزیده بودند که از نژاد بلوردا( (Druzesو چرکس بودند و دین رسمی جولان اسلام بوده است که مذاهب بلوردا، اهل سنت، و علوی را شامل می شده است.
بیشتر افراد این ناحیه در نیروی نظامی سوریه که در مرز مستقر بوده اشتغال داشته اند و در جنگ 6 روزه اعراب و اسرائیل در سال 1967 بیشتر ساکنین این ناحیه به داخل سوریه پناه آوردند و تنها چند هزار تن از بلوردها در این منطقه باقی مانده اند.
امروزه جمعیت جولان حدود 33500 نفر می باشد که شامل حدود 15000 بلوردا و 17000 اسرائیلی و 1500 نفر علوی می باشد.
با توجه به ویژگی های انحصار به فرد این ناحیه اسرائیل چند سالی است تلاش می کند با تبلیغات زیاد توجه گردشگران را به این منطقه جذب نماید.

بعضی از آثار باستانی جولان

1. قلعه صبیبه المحتله
این قلعه در قسمت شرقی شهر بانیاس در مرتفع ترین نقطه کوه شیخ(جبل الشیخ) واقع گردیده است و 300 متر از شهر بامیاس بالاتر می باشد و راه این قلعه از لابه لای صخره های بسیار دشواری میباشد که تنها با پای پیاده می توان به این قلعه رفت و این امر دفاع از قلعه را راحت می کند.
این قلعه از جمله قلعه هایی است که مسلمانان جهت دفاع از حملات صلیبیان بنا نمودند. نورالدین زنگی و صلاح الدین ایوبی از جنگ جویان این قلعه بوده اند. بنای این قلعه تشکیل می شده است از 14 برج که 4 برج آن به شکل نیم دایره و 10 برج دیگر به شکل مربع می باشدو خندق مثلثی شکل با اضلاع طویل برج ها را احاطه کرده است. و در داخل قلعه امکانات رفاهی و مسجد و کنیسه و منبع آب قرار داشته است.

2. شهر الحمه در جولان
شهر حمه از مشهورترین آثار سیاحتی عالم می باشد که شهرتش به خاطر آب های معدنی و وجود آثار باستانی فراوان در آن می باشد از مهمترین این آثار (المدرج الرومانی و دیوار قدیمی حماتات می باشد.
مورخان زیادی راجع به این شهر سخن گفته اند به خصوص درباره آب های آن که خاصیت سفا بخش دارد تا جایی که ارسطو گفته است مردم این شهر با نوشیدن آب تمامی امراضشان شفا می یابد و به ندرت به طبیب مراجعه می نمایند.

3. قلعه حصن
این بنا در غرب شهر فیق واقع شده است که انباط آن را در قرن اول ق. م بنا کرده است و آثار کشف شده در آن دلالت بر عبادت الهه (ذوالشری ) در آن زمان دارد. این قلعه با نام هیبوس نزد یونانیان و سوسیتا نزد عرب آرامی معروف بوده است. و در زمان رومی ها از بناهای تمدنی ده گانه جهان محسوب می شده است و بنای آن به صورت شبکه ای متقاطع می باشد.

4. الکرسی
آثار روستای کرسی و اهمیت این منطقه به خاطر سفرو توقف حضرت مسیح علیه السلام در این روستا می باشد. یاقوت حموی می نویسد: و آن روستایی است که بطریا می گوید حضرت مسیح حواریون را در آن جمع کرد و از آنجا آن را به نواحی مختلف فرستاد.
در این روستا صندلی است که گفته شده حضرت مسیح علیه السلام روی آن نشسته است و مجمع بزرگی برای راهبان مسیحی وجود داشته و از بزرگترین بناهای کلیسا در بلاد شام می باشد. بنای کلیسا به قرن 5 میلادی باز می گردد. در وسط آثار بنایی است در ابعاد 25 در 45م و در آن بقایایی از آثار خانه های راهبان می باشد.

5. قنیطره
مرکز استان، قنیطره می باشد که در غرب آن تپه ابوالندی واقع شده که حضرت علی علیه السلام در آن جا وضو گرفته اند.
آثار کشف شده در این منطقه نشانگر آن است که این منطقه از مهمترین مناطق قرون قبل از میلاد بوده است
از مهمترین آثاربه جای مانده این شهر میتوان به مسجد جامع و خان اثری اشاره کرد که وزیر عثمانی مصطفی پاشا امر به ساختن آن کرده است.
الخان که بنای سنگی مستطیل شکلی است و در منطقه جولان این بنا بسیار معروف است و این خان از آن جهت که دری به سمت جنوب دارد از خان های دیگر متفاوت و ساختارش بی نظیر می باشد. قسمت اعظم این خان به خاطر زلزله سال 1172 هجری نابود گردید.
مسجد جامع که بنای سنگی بی نظیری است که بعضی از سنگ های آن سنگ های باستای ارزشمندی است که در زمان عثمانی برای ساختن مسجد استفاده شده است.

چگونه قنیطره به ویرانی ای تبدیل می شود؟
در پیروزی که سوریه در سال 1973 به رهبری حافظ اسد به دست می آورد اسرائیل مجبور به عقب نشینی از این شهر می شود و این شهر به سوریه بازگردانده می شود ولی اسرائیل قبل از عقب نشینی از این شهر به سرقت تمامی آثار، گنج هاٍ و ... در این منطقه دست می زند و دامنه این سرقت تا حدی است که حتی آثار ارزشمند داخل بنا های این شهر را به خراب کردن بناها به سرقت می برد. اسرائیل به این مقدار بسنده نمی کند و در هنگام خروج خود از این شهر به ویران کردن تمامی خانه ها، اماکن مذهبی، مدارس، بیمارستان و.. دست می زند.
بعد از باز پس گیری این شهر برای اینکه گوشه ای از غارت رژیم صهیونیستی نشان داده شود این شهر به صورت دست نخورده به موزه ای تبدیل شده است که هرروزه افراد زیادی از آن دیدن می نمایند و این شهر خالی از سکنه می باشد و تنها یک خانواده که حاضر به ترک شهر نمی باشد دراین شهر زندگی می کند.
و شهری با همین نام در نزدیکی آن ساخته شده است تا ساکنان قبلی قنیطره در آن سکنی گزینند..

ویرانی ها و چپاول های اسرائیل در منطقه جولان
از زمانی که قسمت اعظم جولان توسط اسرائیل اشغال گردیده است اسرائیل با سیاست های سودجویانه و غیر انسانی لطمات زیادی را به این منطقه وارد آورده که به صورت مختصر به آن اشاره می شود.

1. دفن زباله های هسته ای.
اسرائیل به دفن کردن زباله های هسته ای بسیار خطر ناک در این منطقه اقدام نموده کهاین امر باعث می شود بعد از گذشت 30-50 سال اشعات مختلف از جمله اورانیوم آزاد شود که موجب آلودگی آب و سمی شدن آن می شود و تهدید کننده حیات موجودات زنده می باشد.
قابل توجه است که اسرائیل به راحتی تذکر و قطع نامه آژانس بین المللی هسته ای را راجع به ممنوعیت دفع زباله های هسته ای در این منطقه نادیده گرفته است. و کشورهایی که هم اکنون از خطر صلاح های هسته و ممانعت آن برای کشورهای اسلامی صحبت می کنند در آن زمان چشم های خود را بسته بودند و تا هم اکنون که اسرائیل به اعمال غیر انسانی خود در این منطقه ادامه میدهد چشم های خود را در مقابل اسرائیل بسته نگاه داشته اند.

2. سرقت و ویرانی منابع آب
اسرائیل با سرقت آب های منطقه جولان به تقویت نیروی نظامی خود مشغول می باشد. از سال 1968 از آب های بحیره آغاز گردیده است و آن را ادامه داده تا جایی که به آب های حاصبانی و بانیاس رسیده است.
و در ضمن سالیانه بیش از 10 میلیون مکعب آب از آب های یرموک را استفاده می کند و تمام قطع نامه های بین المللی که می گوید اسرائیل تنها می تواند از یک چهارم این مقدار در سال استفاده کند نادیده گرفته است.
رژیم اشغالگر صهیونیستی سالیانه بیش از 500 میلیون متر مکعب از آب های جولان را سرقت می نماید و این بیش از هفت برابر مقداری است که سوریه از آب های این منطقه استفاده میکند.
اسرائیل با این سرقت خود کشورهای فلسطین، اردن، سوریه و لبنان رادر استفاده از حق طبیعی خود محروم می نماید.

3. سرقت خاک و ضرر زدن به زمین های زراعی
رژیم اسرائیلی به سرقت خاک های غنی زمین های کشاورزی از تپه الاحمر و تپه الفرس و انتقال آن به صحراء نقب در فلسطین دست زده است.

4. سرقت آثار و مکر اسرائیل
همانگونه که به صورت بسیار مختصر اشاره شد آثار در منطقه جولان مربوط به تمدن های کهن است که بسیار ارزشمند می باشد و نیازمند نگاه داری بین المللی است. اسرائیل با کاوش های خود در این منطقه به کشف و فروش آثار باستانی بسیار ارزشمند به آمریکا و کشورهای اروپایی دست زده است. و تاکنون به چندین دانشکاه آمریکا جهت فعالیت های باستان شناسی و.. در این منطقه اجازه ورود و حفاری داده است.
اما راجع به مکر این رژیم باید اضافه کنیم که اسرائیل با تبدیل کردن کلیساهای مسیحی این منطقه به کنیسه های یهودی این گونه اظهار می دارد که روزی این کلیسا ها کنیسه بوده و ما آن را با حالت اول آن بر گردانده ایم.
این تنها خلاصه ای از جنایت های اسرائیل در این منطقه بود.

سوال
چرا اسرائیل به این جنایات در این منطقه دست می زند در حالی که این منطقه در دست خود اسرائیل می باشد؟
اسرائیل خود بهتر از دیگران می داند که اشغال گریش نمی تواند زیاد ادامه پیدا کند و ساختارش که بسان خانه عنکبوتی است فرو خواهد ریخت. لذا تلاش می کند تا حداکثر سوء استفاده را از این منطقه ببرد.

منابع و ماخذ
1. د. باع، ادیب، الجولان دراسه فی الجغرافیه الاقلیمیه، ترجمه یوسف خوری، محمد فرزات، عبدالرحمن حمیده 1984م.
2. ابن طولون، مفاکهه الخلان فی حوادث الزمان، تحقیق محمد مصطفی، ج 2. القاهره 1962 م.
3. ابن منظور، لسان العرب، ماده جول.
4. طویر، قاسم، اضواءجدیده علی تاریخ و آثار بلاد شام 1989 م.
5. فرزات، مرعی، الآثار و المواقع الاثریه فی محافظه القنیطره، مجله دراسات الاشتراکیه، عدد خاص بالجولان.
6. المعجم الجغرافی للقطر العربی السوری، مجلد4.
7. الحموی الامام شهاب الدین اب عبد الله یاقوت، معجم البلدان ج 3و4، بیروت دار صادر.
8. عیسی، جورج، الاثار و المواقع الاثریه فی الجولان، ابحاث ندوه التاریخ الجولان القنیطره 1987 م طبعه ثانیه.
9. شوماخر، غوتلیب، الجولان، ترجمه منیر کنعان، دمشق، موسسه الارض للدراسات الفلسطینیه، د. ت.
10. مجموعه من الباحثون، المعجم الجغرافی للقطر العربی السوری، مرکز الدراسات العسکریه، طبعه الاولی 1993 م، ج 2، 3، 4، 5.
11. المقدسی، شمس الدین ابو عبدالله محمد بن احمد بن ابوبکر، احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم، لیدن، الطبعه الثانیه 1909م.
12. قویدر ,هناء هانی,دلیل المواقع الاثریه فی الجولان، منشورات وزاره الثقافه، دمشق 2007-
13. مرعی السید، عبدالله، الآثار فی الجولان، دمشق؛المدیره العامه للآثار و المتاحف، 2007
14. الجولان الثقافی، مجله فصلیه تصدرها جریده الجولان، السنه الاولی، العدد2، ربیع 2007

منابع انگلیسی
Concise Encyclopedia Britannica. http://www. britannica. com
Encyclopedia Wikipedia http://www. wikipedia. org/
Schumacher,CE,Gottlieb. Across The Jordan.
Claire Epstein, The Chalcolithic Culture OF the Golan, vol. 40. no2, 1977.