روابط ایران و اسرائیل
[۳] بنابر اسناد منتشره از سازمان سیا «در زمان وقوع انقلاب ایران، انگیزه اصلی روابط اسرائیل با ایران در سالهای اولیه تاسیس، توسعه یک تفکر حامی اسرائیل و ضد عرب در میان برخی از صاحب‌منصبان ایرانی بوده است».[۴] پس از رخداد انقلاب ۱۹۷۹ ایران روابط ایران و اسرائیل شکل کاملا متفاوتی به خود گرفت؛ به‌طوری‌که روابط رسمی و غیر رسمی به حالت تعلیق درآمدند.[۵]
تاریخ روابط ایران و اسرائیل
یهودیان در نزد کورش کبیر، اثر ژان فوکه (Jean Fouquet) در سال ۱۴۷۰ میلادی. یهودیان همواره بدلیل نجات آنان از بند اسارت در زمان هخامنشیان، برای کورش کبیر احترام خاصی قائل بودند.
در زمان پهلوی
رضا صفی‌نیا، نماینده ویژه دولت شاهنشاهی ایران در اسرائیل، با لباس رسمی تشریفات، در حال ورود به منزل شخصی حییم وایزمن، رئیس‌جمهور اسرائیل در شهر رخووت، به مناسبت روز جشن استقلال اسرائیل در سال ۱۹۵۰ میلادی.
دولت ایران در زمان نخست‌وزیری محمد ساعد مراغه‌ای حدود ۱ سال پس از تشکیل اسرائیل (۲۳ اسفند ۱۳۲۸) این کشور را به طور دوفاکتو به رسمیت شناخت و سرکنسولگری خود را در اورشلیم دایر کرد[۶]. تا آن هنگام حدود ۵۰ کشور اسرائیل را به رسمیت شناخته بودند. اما محمد مصدق در ۱۵ تیر ۱۳۳۰ شناسایی اسرائیل را پس گرفت.[۷]
در دوران سلطنت محمدرضا شاه پهلوی، روابط ایران و اسرائیل، زائیدهٔ منافع مشترک ایران و اسرائیل از جمله رویارویی با قدرت‌طلبی کشورهای عربی منطقه خلیج فارس با خط مشی سیاسی پان-عربیستی، همانند جمال عبدالناصر و صدام حسین بود.[۸] در همین راستا اسرائیل به طور منظم تحرکات سیاسی مصر در میان اعراب منطقه، گزارش پیشرفتهای عراق در زمینه‌های گوناگون و گزارشات مرتبط با کمونیست در ایران را در اختیار حکومت ایران قرار می‌داد.[۴]
مناسبات ایران و اسرائیل در زمینهای مختلفی گسترش می‌یافت. ولی عمده تبادلات صورت گرفته بین ایران و اسرائیل مربوط به معامله سلاح و تجهیزات نظامی بوده است. همانند آمریکا، اسرائیل نیز اساس معاملات خود با ایران را به فروش سلاح به ایران در ازای دریافت نفت از این کشور نهاده بود. اهمیت ادامه این رابطه در زمان تحریم صادرات نفت از جانب اوپک بیشتر آشکار گشت. دولت ایران سالانه[از چه سالی تا چه سالی؟] بیش از ۵۰۰ میلیون دلار سلاح از اسرائیل خریداری مینمود که همه نوع سلاح و تجهیزات نظامی را شامل می‌شد.[۴]
اسرائیل در زمان دودمان پهلوی کمک‌های بزرگی به مدرنیزه‌سازی کشاورزی، دفاع هوایی و گردشگری در ایران کرد. اسرائیل همچنین تعداد ۱۵۰۰ متخصص تعاونی‌های سازندگی در ایران را آموزش داد.[۹]
دولت اسرائیل با هدف تحکیم روابط ایران و اسرائیل، در سال ۱۹۵۸ میلادی، بخش فارسی رادیو اسرائیل را افتتاح کرد.[۱۰] امنون نتصر، آغازگر و مؤسس بخش فارسی صدای اسرائیل به زبان فارسی بود. در حیطه روابط تجاری، در سال ۱۹۷۳ اسرائیل ۳۳ میلیون دلار صادرات به ایران داشت. این مقدار در ۱۹۷۴ به ۶۳ میلیون و در ۱۹۷۷ به ۱۹۵ میلیون دلار رسید. در سال ۱۹۷۸، اسرائیل ۷٪ کل صادرات خود (بالغ بر ۲۲۵ میلیون دلار) را به ایران فرستاد.[۱۱]
مئیر عزری نخستين سفیر سياسی اسرائیل در ایران بود.[۱۲] در زمان سفارت یوری لوبرانی (Uri Lubrani) نماینده اسرائیل در تهران، بین سالهای ۱۹۷۴ تا ۱۹۷۹، اسحاق رابین، ایگال آلون، موشه دایان و شیمون پرز به کرات به ایران سفر نمودند و علی‌عباس خلعتبری نیز در سال ۱۹۷۷ رسما به تل‌آویو سفر نمود.[۱۳]
هواپیمایی ال عال از سال ۱۹۶۰ به بعد،[۱۴] دارای پروازهای ثابت از فرودگاه بین‌المللی مهرآباد به فرودگاه بین‌المللی بن گوریون بود.[۱۵] همچنین ساختمان مرکزی هواپیمایی ایران ایر توسط مهندسان اسرائیلی ساخته شد.[۱۶]
در سال ۱۹۷۵ ایران به قطعنامه ۳۳۷۹ مجمع عمومی سازمان ملل متحد که به موجب آن صهیونیسم مساوی نژادپرستی شمرده شد، رای مثبت داد.[۱۷]
تکنولوژی هسته‌ای و موشکی
بنا به اسناد منتشر شده توسط نظام جمهوری اسلامی، دولت اسرائیل در سالهای قبل از انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷ پیشنهاد تجهیز ایران به تسلیحات هسته‌ای را مطرح کرده بود. در این راستا در سال ۱۹۷۷ شیمون پرز قراردادی ۱ میلیارد دلاری با ایران به امضا رسانید که هدف از آن کار بر روی پروژه موشک‌های پیشرفته بود. در دوران حیات اتحاد جماهیر شوروی و با توجه به مداخلات آن کشور در ایران خصوصا عدم ترک آذربایجان و کردستان پس از جنگ جهانی دوم و اشغال افغانستان، سلاح‌های هسته‌ای و همکاری نظامی با آمریکا تنها راه دفع خطر به شمار می‌رفت.
همکاری در کردستان عراق
در خلال سالهای ۱۹۶۵ تا ۱۹۷۵، ساواک و موساد همکاری مشترکی را در جهت حمایت کردن نیروی جدایی طلب کرد انجام دادند. این حمایت‌ها شامل آموزش، کمک مالی و جهت‌دهی فعالیت‌ها و عملیات‌ها بر علیه دولت مرکزی عراق بوده است. این فعایت‌ها با پشتیابانی فنی و مالی آمریکا همراه بود. پس از امضای پیمان ۱۹۷۵ الجزایر بین ایران و عراق، دولت پهلوی از ادامه این همکاری مشترک اجتناب کرد و اسرائیل به تنهایی این اقدامات را دنبال کرد.[۱۷]
ایرانیان اسرائیل
مهاجرت ایرانیان غالبا کلیمی به کشور اسرائیل از حدود هشتاد سال پیش آغاز شده و کماکان ادامه دارد. گفتنی است که بنابر آمار موجود بیش از ۱۳۵,۰۰۰ ایرانی تبار در کشور اسرائیل زندگی میکنند که بسیاری از آنها با وجود سال‌ها زندگی در اسرائیل، هنوز ایران را وطن و کشور نخستین و واقعی خود می‌دانند.و بر گفته صدای اسرائیل در حدود ۲۵۰٬۰۰۰ ایرانی و ایرانی زاده در اسرائیل زندگی میکنند.منظور از ایرانی و ایرانی زاده ایرانیانی که فرزندان آنها نیز با اتباع سایر کشورها ازدواج کرده اند نیز هست[18].
موشه کاتساو هشتمین رئیس جمهور کشور اسرائیل، نمونه‌ای از ایرانیان موفق در کشور اسرائیل است. وی که در شهر یزد در ایران و از یک خانواده کلیمی ایرانی متولد شده و در کودکی به همراه خانواده‌اش اسرائیل مهاجرت کرده، اولین ایرانی تباری در تاریخ ایران است که توانسته در پروسه و روند دموکراسی و انتخابات آزاد به بالاترین مقام سیاسی در کشوری جز ایران نایل آید.
از ایرانیان معروف دیگر در اسرائیل می‌توان به دن حلوتز و شائول موفاز اشاره کرد.
روابط ورزشی
در حال حاضر ورزشکاران ایرانی از رقابت با ورزشکاران اسرائیلی خودداری میکنند.[19] پیش از انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷ ایران و اسرائیل به رقابت ورزشی با یکدیگر می‌پرداختند و برای مثال در رشته فوتبال، ایران و اسرائیل پنج بازی رسمی با یکدیگر داشتند. پس از انقلاب ایران و در سال ۱۹۸۳ «بیژن سیف خانی» کشتی گیر رشته کشتی فرنگی حریف خود از تیم اسرئیل به نام «رابینسون کوناشویلی» را در رقابت‌های «کشتی آزاد و فرنگی قهرمان جهان»، در کیف شکست داد که این مسابقه آخرین رقابت دو کشور در مسابقات ورزشی پس از انقلاب محسوب می شود.[20] ↑ کتاب The Israeli Connection: Whom Israel Arms and why نوشته Benjamin Beit-Hallahmi. ۱۹۸۷ ISBN 1-85043-069-1 ص۱۰
1. ↑ The Israeli Connection: Whom Israel Arms and why. Benjamin Beit-Hallahmi. I.B.Tauris. 1988. ISBN 1-85043-069-1 pp.10
2. ↑ The Israeli Connection: Whom Israel Arms and why. Benjamin Beit-Hallahmi. I.B.Tauris. 1988. ISBN 1-85043-069-1 pp.10
3. ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ by Johnathan Marshall, Peter Dale Scott, and Jane Hunter (در تاریخ ۱۹۸۷). Irangate: The Israel Connection (انگلیسی) p169. South End Press. بازدید در تاریخ ۲ آوریل ۲۰۱۰.
4. ↑ انقلاب اسلامی ایران
5. ↑ علیرضا ازغندی، روابط خارجی ایران (۱۳۲۰-۱۳۵۷)، تهران:قومس، ۱۳۸۴ پنجم، ص ۴۱۰
6. ↑ علیرضا ازغندی، روابط خارجی ایران (۱۳۲۰-۱۳۵۷)، تهران:قومس، ۱۳۸۴ پنجم، ص ۴۱۱
7. ↑ کتاب The Israeli Connection: Whom Israel Arms and why نوشته Benjamin Beit-Hallahmi. ۱۹۸۷. ISBN 1-85043-069-1 ص۹-۱۰
8. ↑ The Israeli Connection: Whom Israel Arms and why. Benjamin Beit-Hallahmi. I.B.Tauris. 1988. ISBN 1-85043-069-1 pp.10
9. ↑ یادواره پروفسور امنون نتصر - استاد ایران‌شناس در کالیفرنیا با شرکت بزرگان جامعه برگزار شد, وزارت امور خارجه اسرائیل
10. ↑ The Israeli Connection: Whom Israel Arms and why. Benjamin Beit-Hallahmi. I.B.Tauris. 1988. ISBN 1-85043-069-1 pp.12
11. ↑ اسرائیل شصت ساله و رابطه با ایران، رادیو فردا
12. ↑ کتاب The Israeli Connection: Whom Israel Arms and why نوشته Benjamin Beit-Hallahmi. ۱۹۸۷. ISBN 1-85043-069-1 ص۱۰
13. ↑ The Israeli Connection: Whom Israel Arms and why. Benjamin Beit-Hallahmi. I.B.Tauris. 1988. ISBN 1-85043-069-1 pp.12
14. ↑ سخنگوی دولت اولمرت در برنامه رادیو اسرائیل: «سود دو ملت ایران و اسرائیل آن است که در برابر تندروی مذهبی بایستند و نگذارند ترور پیروز شود»، وزارت امور خارجه اسرائیل
15. ↑ Google Earth reveals Star of David on roof of Iran Air HQ, The Jerusalem Post
16. ↑ ۱۷٫۰ ۱۷٫۱ BY TRITA PARSI (در تاریخ ۲۰۰۷). Treacherous Alliance: The Secret Dealings of Israel, Iran, and the U.S. (انگلیسی). انتشارات دانشگاه ییل. بازدید در تاریخ ۳ آوریل ۲۰۱۰.
17. ↑ امروز در تاریخ (آفتاب)
18. ↑ رفسنجانی خواستار حضور مردم در راهپیمایی روز قدس, بی‌بی‌سی فارسی
19. ↑ BBCPersian.com
20. ↑ ابهامات رویاروئی ایران و اسرائیل در میادین ورزشی وبگاه شهروند امروز