شبح القاعده بر روی اسرائيلي‌ها
هم‌چنین ادعا شده بود که اين عضو ارشد شبکة القاعده، برای تسريع در روند ثبت‌نام از متقاضيان عضويت، راهي مناطق فلسطيني، به ویژه «نوار غزه» شده است. متقاضيان عضويت، پس از آموزش در پايگاه‌هاي مستقر در کشورهاي خارجي، به اسرائيل و مناطق اشغالي باز خواهند گشت. در اين خبر هم‌چنين آورده شده است که اکنون خط‌مشی القاعده، بر هدف قراردادن اسرائيل و يهوديان متمرکز شده است.
دیدگاه‌ها و نظریات
اين نخستين بار نيست که خبر تمرکز القاعده بر اهداف اسرائيل، نقل محافل مي‌شود. در دسامبر سال ۲۰۰۲ ميلادي نيز، روزنامه «واشنگتن پست» چاپ آمريکا نوشت: «تشکيلات القاعده به رهبري «اسامه بن‌لادن»، دولت اسرائيل را تهديد کرده‌اند که به زودي عمليات‌هاي انتحاري در داخل خاک اسرائيل و هم‌چنين بر ضد اهداف اسرائيلي در سرتاسر دنيا صورت خواهد گرفت».[۱]
گروه القاعده که در حمايت از حکومت خودگردان فلسطيني اقدام به ايجاد شبکة جديد «القاعده فلسطين» نموده، هدف خود را جلوگيري از به نتيجه رسيدن روند مذاکرات، بين اسرائيلي‌ها و فلسطيني‌ها اعلام کرده است.
در عمل نيز تشکيلات القاعده، مسئوليت عمليات انفجاري در هتل «مومباسا» و هم‌چنين شليک به هواپيماي مسافربري اسرائيلي در کنيا را برعهده گرفت. اين تشکيلات در بيانيه‌اي که بدین‌منظور صادر گردید، اعلام نمود که این عمليات به دلیل احترام به ملت فلسطين و به طور کلی براي امت واحد اسلامي، به مناسبت ماه رمضان صورت پذيرفته است. آن‌ها اقدام سرکوب‌گرانه عليه مردم در مناطق فلسطيني و نيز کشور افغانستان را به شدت محکوم کرده مسئوليت عمليات انفجاري در کنیسه يهوديان واقع در شهر «جربه تونس» را برعهده گرفتند.
در اين بيانيه هم‌چنين آمده بود که در همان جايي که چهار سال پيش پيمان مسيحي ـ يهودي در کنيا و در دارالسلام تانزانيا منعقد شد، مبارزان اين تشکيلات، ساختمان‌ها را مورد حملات خود قرار دادند؛ زیرا زمين بيت‌المقدس به دست يهوديان آلوده شده آن‌ها اقدام به انجام اعمال جنايت‌کارانه بر ضد ملت فلسطين نموده به کشتار مسلمانان و ويراني منازل مي‌پردازند. در پايان اين بيانيه، خطاب به دولت اسرائيل آمده بود: «در ازاي فرزندانمان ـ فرزندانتان، در برابر زنانمان ـ زنانتان و به جای سالخوردگانمان ـ سالخوردگانتان را از میان برداشته؛ هم‌چنین اگر محاصره شویم، ما نيز محاصره مي‌کنيم و به ياري خداوند در هر کجا (چه زمين و چه آسمان) که باشيد، با شما مقابله خواهيم کرد.»[۲]
از سوي ديگر، دستگاه امنيت داخلي اسرائيل (شاباک)، در پاييز گذشته يک گروه فلسطيني را شناسايي کرد که افراد آن در عراق و زير نظر دستگاه جاسوسي عراق، آموزش ديده بودند. طبق ادعاي شاباک، در طول مدت آموزش اين گروه، افرادي از جنبش القاعده نيز شرکت داشتند. سه نفر از افراد اين گروه که دستگير شده‌اند، از جبهة آزادي‌بخش فلسطين به رهبري «ابوالعباس» هستند که رهبر آن‌ها هم‌اکنون در عراق به سر مي‌برد. اين سه نفر به انجام چندين عمليات تهاجمي در داخل اسرائيل و طرح‌ريزي عمليات‌هاي مسلحانه عليه پايگاه‌هاي اسرائيلي متهم شده‌اند.[۳]
بدون تردید، دولت عراق مايل است که عمليات‌هاي ضد اسرائيلي، قبل يا به موازات حملة آمريکا به عراق افزايش يابد. به همين علت است که دولت عراق در هفته‌هاي اخير به‌طور ناگهاني ميزان حمايت مالي خود از حکومت خودگردان فلسطين را افزايش داده به خانواده‌هايي که ارتش اسرائيل منازل آن‌ها را ويران کرده است، سخاوتمندانه ده‌ها هزار دلار کمک نمود. منابع ستاد امنيتي اسرائيل گفته‌اند، اعطاي اين مبالغ هنگفت، تأثير شگرفي در افزايش عمليات شهادت‌طلبانه فلسطيني‌ها داشته است. آن‌ها بر اين باورند که مسئول ارشد عراقي در خصوص پروندة فلسطيني‌ها، «طه ياسين رمضان» معاون صدام حسين است. «شائول موفاز» وزير دفاع اسرائيل، در سفر اخير خود به آمريکا، تعدادي از اسناد دست‌نويس رمضان به برخي فعالان مرکزي به منظور تداوم انتفاضة دوم و هم‌چنين گسترش عمليات برضد اسرائيل را تسليم مقامات آمريکايي نمود. وي هم‌چنين اعلام نمود که بيشتر اموال ارسالي دولت عراق به حکومت خودگردان فلسطين، از طريق بانک سرمايه‌گذاري فلسطيني صورت می‌گیرد.[۴]
اشاعة اين اخبار در سطح وسيع، سبب شد دولت اسرائيل نسبت به خطر جاني براي اتباع خود هشدار دهد. وزارت امور خارجه اين کشور در دسامبر ۲۰۰۲ اعلام کرد که مسئوليت سفر هر جهانگرد اسرائيلي به عهده خود او خواهد بود؛ زیرا طبق قانون اسرائيل، نمي‌توان از سفر مسافران به کشورهاي ديگر ممانعت به عمل آورد؛ هم‌چنين وزارت جهانگردي اسرائيل از تمامی آژانس‌هاي مسافرتي اين کشور خواسته است که پيش از صدور بليت برای پروازهاي خارجي، اين وزارت‌خانه را ـ به خاطر پاره‌اي مسائل امنيتي ـ از صدور بليت برای پروازهاي خارجي خود مطلع سازند. بخشنامه‌اي که وزارت امور خارجه اسرائيل در اين‌خصوص منتشر نمود، به شرح زير است: «به‌دنبال حملة تروريستي به يک هتل اسرائيلي در کشور کنيا و با فرض احتمال تکرار حملات تروريستي مشابه عليه اسرائيلي‌ها در ساير کشورها، مرکز مبارزه با تروريسم به همة جهانگردان اسرائيلي توصيه مي‌کند که مسافرت‌هاي غيرضروري خود را به کنيا، اتيوپي و اريتره لغو نمایند. با توجه به افزايش ضريب حمله‌های مشابه در مصر، مرکز مبارزه با تروريسم از همه مسافران و جهانگردان اسرائيلي مي‌خواهد که از سفر به مصر به‌ويژه شبه‌جزيره «سينا» خوداری نمایند؛ هم‌چنين، اين مرکز، با فرض احتمال وقوع حوادث مشابه در تايلند نيز از همه اسرائيلي‌ها که قصد اقامت طولاني در هتل‌ها، رستوران‌ها و مراکز عمومي تفريحي دارند، خواست تا هر چه سريع‌تر به خاک اسرائيل بازگردند.»[۵]
چند روز پس از انتشار اين اعلاميه، منابع امنيتي اسرائيلي و برخي کشورهاي اروپايي اعلام کردند که برخي از اعضای جنبش حزب‌الله و تشکيلات القاعده، قصد دارند عملياتي بر ضد اسرائيلي‌ها يا تأسيسات اسرائيلي موجود در «پراگ» (پايتخت جمهوري چک) ترتيب دهند.[۶]
با توجه به اين امر که اين حوادث درست در آستانة سال نو مسيحي صورت پذيرفت و اين در زماني بود که به‌طور معمول حجم مسافرت شهروندان اسرائيلي به خارج از کشور افزايش مي‌يابد و گردشگران اروپايي و آمريکايي مايل به سفر به زادگاه حضرت عيسي در اسرائيل هستند، مي‌توان تصور نمود که اين امر چه تأثيري بر اقتصاد و امنيت اجتماعي اسرائيل مي‌توانست داشته باشد.
جالب آن است که شرکت «جي.ام.سي.سي» اسرائيل، هم‌زمان با اين حوادث، به يک نظرسنجي از مردم فلسطين اقدام نمود که در اين نظرسنجي حدود ۱۲۰۰ فرد آماري حضور داشتند. آمار و ارقام حاصله از اين نظرسنجي گوياي این مطلب بود که حدود ۸۰ درصد از فلسطيني‌ها، ادامه عمليات شهادت‌طلبانه عليه اسرائيل را تأييد مي‌کنند و بیشتر آن‌ها معتقدند که انتفاضه مردم فلسطين بايد ادامه يابد.[۷]
بحران امنيتي اسرائيل به همين‌جا ختم نمي‌شود. در ابتداي زمستان سال جاري، «آريل شارون» ـ نخست‌وزير اسرائيل ـ به سرويس امنيت داخلي اسرائيل دستور داد که از همه مقامات بلندپايه سياسي و امنيتي اين کشور تحقيقات لازم صورت پذیرد. اين اقدام از آن رو صورت مي‌گيرد که دولت آمريکا به اسرائيل در خصوص خطر نفوذ اطلاعات سياسي و امنيت محرمانه اين کشور به رسانه‌هاي تبليغاتي ـ از طريق برخي مقامات سياسي و امنيتي ـ هشدار داده بود. از جمله مقامات بلندپايه اسرائيلي که قرار است تحقيقات دربارة آن‌ها صورت گیرد، «افرايم هليفي» (رئيس شوراي امنيت ملي)، «ژنرال گيورا آسلاند» (رئيس بخش برنامه‌ريزي در ارتش اسرائيل)، «گدعوت فرانک» (رئيس کميسيون نيروي هسته‌اي)، «يوآف بيران» (دبير کل وزارت امور خارجه)، «عاموس يارون» (مدير کل وزارت دفاع) «وداني ايالون» (سفير اسرائيل در آمريکا) هستند.[۸]
ارزیابی
آن چه واضح است این است که دولت اسرائيل در برابر وقوع اموري که امنيتش را به خطر مي‌اندازد، سياست منفعلانه‌اي در پيش نخواهد گرفت. موضع تهاجمي اين کشور، در قبال چنين اموري پيش از اين نيز به نمايش گذاشته شده است. واکنش اسرائيلي‌ها به وضعيت کنوني را مي‌توان در سه حوزه خلاصه نمود:
در مرحلة نخست، آنان به تهديد ساير کشورها اقدام نموده و آمادگي خود را براي اقدام تلافي‌جويانه اعلام خواهند کرد.
بخش اطلاعات نظامي ارتش اسرائيل و سرويس امنيت خارجي اين کشور، اعلام نموده است که طرح مبارزه با تروريسم جهاني و در رأس آن‌ها مبارزه با تشکيلات القاعده را در دستور کار خود قرار داده است.[۹] آريل شارون نيز در کميسيون امور خارجه و امنيت کنست گفته است که اسرائيل در صورتي‌که آماج حملات عراق واقع شود، هم‌چون سال ۱۹۹۱ خويشتن‌داري نکرده اين حملات را پاسخ خواهد داد.[۱۰]
شارون هم‌چنين اعلام نموده است که عراق از بيم دست‌يابي بازرسان تسليحاتي بين‌الملل به سلاح‌هاي هسته‌اي اين کشور، اين سلاح‌ها را به سوريه انتقال داده است و اين در حالي است که دولت سوريه در يک اطلاعيه، ادعاهاي شارون را رد کرد و آن را بي‌پايه و اساس خواند.[۱۱]
از سوي ديگر، مقامات اسرائيلي نسبت به تلاش‌هاي گستردة ليبي، براي مجهز شدن به تسليحات هسته‌اي هشدار داده گفته‌اند که ليبي قبل از عراق به فناوري هسته‌اي مجهز شده است. شارون در مصاحبه‌اي که شبکه اول تلويزيون اسرائيل به مناسبت طول سال نو عبري ترتيب داده بود، گفت که دانشمندان عراقي که در بخش‌هاي نظامي ليبي مشغول به کارند، در سال‌های آتی بزرگ‌ترين خطر را براي اسرائيل ايجاد خواهند کرد.[۱۲]
«شائول موفاز» وزير دفاع اسرائيل، در ارتباط با مطالب مذکور، به جنبش حزب‌الله لبنان و کشورهاي حامي آن هشدار جدي داده تهديد نموده است که کشور متبوعش در صدد از بين بردن اين خطر برخواهد آمد.[۱۳] مقامات اسرائيلي هم‌چنين با اشاره به در اختيار داشتن ۱۰۰ تا ۴۰۰ بمب اتمي و کلاهک‌هاي هسته‌اي که از طريق هواپيماهاي جنگي و زير دريايي و نيز سکوهاي ثابت و يا متحرک قابل پرتاب هستند، تهديد نمودند که در صورتي‌که آماج حملات هسته‌اي بعضي کشورها يا گروه‌هاي مسلمان واقع شوند، به شهرهاي مقدس مسلمانان از جمله شهرهاي مکه و مدينه در عربستان و قم در ايران حمله خواهند کرد.[۱۴]
در مرحلة دوم، دولت اسرائيل اقدام به نمايش توان نظامي خود در ماه‌هاي اخير نموده است. ارتش اسرائيل در ابتداي ژانويه ۲۰۰۳ اعلام کرد که آزمايش موشک حيتس موفقيت‌آميز بوده دولت اسرائيل مي‌تواند در زمان حملة ساير کشورها، از اين نوع موشک استفاده کند.[۱۵]
دستگاه امنيت اسرائيل نيز با استقرار هواپيماهاي بدون سرنشين در شهر ايلات، خود را براي مقابله با حملات عراق به خاک اين کشور آماده کرده است و از ماه نوامبر سال ۲۰۰۲ نيز اقدام به نصب سکوهاي پرتاب موشک پاتريوت و موشک‌هاي ضد هواپيما در منطقه ايلات واقع در جنوب اين کشور نموده بود. علت استقرار تسلیحات نظامي در این شهر این است که احتمال مي‌رود، شهري که در مرحلة اول آماج حملات عراق قرار گيرد، ايلات باشد.[۱۶]
دولت اسرائيل هم‌چنين اقدام به تغيير رئيس دستگاه امنيت خارجي اسرائيل کرده و سرلشگر مئيردگان را به جاي افرايم هليفي برگزيده است. مئيردگان با ۳۲ سال سابقة خدمت در ارتش اسرائيل، پيش از اين رئيس ستاد مبارزه با تروريسم و مشاور نخست‌وزير و هم‌چنين رئيس کادر مذاکره‌کننده در امور امنيتي اسرائيل با فلسطيني‌ها و هم‌چنين آمريکايي‌ها در خلال حوادث انتفاضه الاقصي و هم‌چنين مسئول تبليغات انتخاباتي شارون بوده است.[۱۷]
و سرانجام این که، در مرحلة سوم، دولت اسرائيل تلاش نموده است که با استفاده از ابزارهاي تبليغاتي برای برانگيختن احساسات مردمي به نفع خود، در سطح بين‌المللي اقدامات وسيعي را اعمال نمايد. بر اساس مذاکرات برخي از رهبران اسرائيل با مديران شبکه‌هاي مهم تلويزيوني دنيا، از اين پس اين شبکه‌ها در زمان وقوع حوادث تروريستي در اسرائيل، برنامه‌هاي خود را قطع کرده اين حوادث را مستقيماً پخش خواهند کرد. اين شبکه‌هاي تلويزيوني عبارت‌اند از: CNN، Fox News و BBC World. بر این اساس طبق مذاکرات صورت گرفته، این شبکه‌ها ملزم شده‌اند که پس از وقوع حوادث تروريستي و پخش آژير خطر، بلافاصله برنامه‌هاي خود را قطع کرده به پنج زبان زنده دنيا به شهروندان اسرائيل هشدار دهند.[۱۸]
به اين ترتيب، مفهوم امنيت ملي در استراتژي نظامي ـ سياسي اسرائيل ابعاد جديد يافته بايد منتظر بود که سياست‌هاي جديد اين کشور در ميان‌مدت برای تطبيق با وضعیت جديد، پيش روند.
پي‌نوشت‌ها
۱. یدیعوت احرونوت ۱۶/۹/۱۳۸۱ به نقل از واشنگتن پست.
۲. همان، ۱۲/۹/۱۳۸۱.
۳. همان، ۲/۷/۱۳۸۱.
۴. معاريو، ۷/۱۰/۱۳۸۱.
۵. يديعوت احرونوت، ۹/۹/۱۳۸۱.
۶. همان، ۱۷/۹/۱۳۸۱.
۷. همان، ۲۸/۹/۱۳۸۱.
۸ . همان، ۲۷/۹/۱۳۸۱.
۹. همان، ۱۶/۹/۱۳۸۱.
۱۰. همان، ۷/۸/۱۳۸۱.
۱۱. همان، ۵/۱۰/۱۳۸۱.
۱۲. همان، ۱۷/۶/۱۳۸۱.
۱۳. همان، ۲۶/۹/۱۳۸۱.
۱۴. هاآرتص، ۱۹/۹/۱۳۸۱.
۱۵. يديعوت احرونوت، ۱۶/۱۰/۱۳۸۱.
۱۶. همان، ۱۲/۱۰/۱۳۸۱.
۱۷. همان، ۹/۸/۱۳۸۱.
۱۸. همان. ۱۷/۱۰/۱۳۸۱.