مجهز شدن نیروی دریایی اسرائیل به قایق موشک‌انداز سار ـ ۴/۵
شناورهای جنگی سار ـ ۴ و سار ـ ۴/۵، ساخت کارخانه‌های کشتی‌سازی اسرائیل به غیر از نیروی دریایی اسرائیل در نیروهای دریایی کشورهای آفریقای جنوبی، شیلی و سری‌لانکا سرگرم به خدمت هستند و در دریاهای سرخ و مدیترانه و اقیانوس‌های اطلس، آرام و هند عملیاتی می‌باشند. نوع بهبودیافته «سار ـ ۴/۵» که با نام عبری کلاس «نیریت Nirit» نیز شناخته می‌شود یک قایق سریع‌السیر موشک‌انداز و برگرفته از مدل «سار ـ ۴» به شمار می‌رود که در کارگاه‌های کشتی‌سازی اسرائیل و با همکاری نزدیک نیروی دریایی این کشور تولید شده است. بهبود دادن شناورهای سری سار ـ ۴ و سار ـ ۴/۵ به کلاس «نیریت» صرف هزینه‌ای مؤثر در برنامه مدرنیزه‌سازی قایق‌های موشک‌انداز اسرائیلی است که علاوه بر بالا بردن عمر خدماتی آنها، توانایی‌های عملیاتی این شناورها را نیز به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد.
طرح اولیه سار ـ ۴ به‌عنوان یک قایق موشک‌انداز کامل آماده شده و آبخور ۲۵۰ تنی آن دو برابر انواع قدیمی‌تر سار ۲ و ۳ است. شناور جدید می‌تواند جنگ‌افزارهای بیشتری حمل نماید، برد بیشتری را بپپماید و مأموریت‌های طولانی‌تری را در دریاهای متلاطم سپری کند. این قایق موشک‌انداز در نیروی دریایی اسرائیل در مأموریت‌های دفاع از خطوط دریایی مدیترانه و سرخ و پشتیبانی از عملیات رزمی در مناطق ساحلی در شرق مدیترانه ایفای نقش خواهد کرد.
ترکیب چنین مأموریت‌هایی مستلزم قدرت آتش، بقاپذیری، استقلال و مداومت در دریانوردی بسیار برای رسیدن به انعطاف‌پذیری مورد نظر می‌باشد. کلید موفقیت سار ـ ۴ و سار ـ ۴/۵، نسبت بالای قدرت آتش به میزان آبخور آن می‌باشد. این کشتی در کلاس حدوداً ۵۰۰ تن، ۱۴ موشک ضدکشتی و ۳۲ موشک تدافعی ضدشناور و ضدهواپیما را حمل می‌کند که برابر با ناوچه‌ها و رزمناوهای بزرگتر از خود است. تجهیزات دفاعی کشتی نیز متنوع و به اصطلاح «لایه لایه» است و سیستم‌های دفاع الکترونیکی، فریب‌دهنده و موشک‌های ضد موشک و توپ را در برمی‌گیرد. همچنین به دلیل بهره‌گیری از سیستم‌های خودکار، تعداد کمتری خدمه (۴۵ نفر) در هر کشتی کلاس «نیریت» حمل می‌شود.
طراحی و ساخت
بدنه، عرشه اصلی، بخش ویژه خدمه و دیوارهای حائل اصلی کشتی از فولاد ساخته شده‌اند و در عین حال از آلیاژ آلومینیوم نیز برای ساختن برجک و اجزای درونی بهره گرفته شده است. طراحی دقیق باعث شده تا کارایی و هدایت کلاس «سار» در دریاهای متلاطم (از جمله دریاهای آزاد) همچنان مطلوب باقی بماند.
برجک بسته کشتی، جایگاه مجموعه‌ای از سیستم‌های الکترونیکی، شامل تجهیزات تجسسی، رادارهای کنترل شلیک، هدایت‌کننده‌های آتش، سنجشگرهای غیرفعال و همچنین سیستم‌های اخلال‌گر الکترونیکی (پارازیت‌دهنده‌ها) هستند. بدنه کشتی به‌گونه‌ای طراحی شده که سطح مقطع راداری و اثر حرارتی آن را با استفاده از مواد و سازه‌های جاذب امواج رادار کاهش دهد.
مرکز اطلاعات رزمی کشتی، مغز آن محسوب می‌شود و کنترل تمام سیستم‌ها در درون این اتاق بزرگ و جادار انجام می‌شود. در مواقع رزمی حدود ۲۰ نفر از خدمه کشتی در این مرکز مستقر می‌شوند. تمامی نمایشگرها و سیستم‌های مرکز اطلاعات رزمی در سار ـ ۴/۵ کامپیوتری هستند و داده‌های آنها با داده‌های راداری منشأ خارجی ترکیب می‌شود تا تصویر تاکتیکی واضحی از میدان نبرد به دست آید. ایجاد ارتباط مستقیم با دیگر واحدهای دریایی، زمینی و هوایی نیز در سار ـ ۴/۵ بهبود یافته می‌باشد.
در طراحی مجدد سار ـ ۴/۵ بهبود یافته، ایجاد یک کابین مخابرات جداگانه نیز پیش‌بینی شده است که انواع تجهیزات مخابراتی UHF-VHF-HF و داده‌ای را شامل می‌شود.
سنجشگرها
نام و مشخصات این سیستم‌ها محرمانه نگه‌داشته شده است، ولی به نظر می‌رسد که اغلب آنها ساخت اسرائیل باشد.
رادار
رادار اصلی سار ـ ۴/۵ بهبود یافته برای تجسس دریایی و کسب هدف، یک رادار کشف موشک خودکار با نام EL/ M-22285 می‌باشد. این رادار پالس داپلر به‌صورت سه بعدی و دو باندی کار می‌کند و نه‌تنها قادر است هدف‌های سطحی و هوایی را در بردهای زیاد کشف نماید، بلکه از توانایی کشف موشک‌های مهاجم در هوای نامساعد و با وجود تدابیر متقابل الکترونیکی دشمن نیز برخوردار است. رادار دیگر سیستم کشف تهدید سار ـ ۴/۵ بهبود یافته، EL/ M-222I نام دارد که یک رادار جستجو، ردگیری و هدایت می‌باشد و وظیفه کنترل شلیک و هدایت جنگ‌افزارها را در سیستم برعهده دارد. این رادار پالس داپلر در دو باند X و Ka کار می‌کند که برای کار کردن در بدترین شرایط جوی و الکترومغناطیسی بهینه شده است. این رادار، موشک‌های سطح به هوا و سطح به سطح (از جمله موشک باراک ـ۱) و همچنین شلیک تیربار به سوی هدف‌های سطحی و هوایی را هدایت می‌نماید. این رادار از عهدة ردگیری خودکار موشک‌های مهاجم بسیار مانورپذیر نیز برمی‌آید.
سیستم‌های الکترو اپتیکی
سیستم الکترواپتیکی سار ـ ۴/۵ بهبود یافته عبارت است از سنجشگرهای MSIS و COMPAS ساخت البیت، که از توانایی تجسس در شب و روز و ردگیری هدف‌های سطحی و هوایی، مسافت‌یابی و هدایت توپ برخوردار می‌باشد. این سیستم در مقابل تکان‌های دریا تثبیت شده و به دوربین‌های دید در شب نسل دوم و سوم دوربرد، CCD با وضوح بالا و ردگیرندة خودکار هدف مجهز می‌باشد. یک مسافت‌یاب لیزری را نیز باید به این مجموعه افزود. این سیستم به‌طور کامل با سیستم‌های کنترل شلیک و اطلاعات رزمی یکپارچه شده است. تصاویر حاصل از سیستم‌های الکترواپتیکی در نمایشگرهای مرکز اطلاعات رزمی کشتی قابل رؤیت می‌باشند و همچنین می‌توان آنها را از طریق خطوط انتقال داده‌ای به دیگر کشتی‌ها، هواپیماها یا پایگاه‌های زمینی مخابره نمود.
سیستم‌های تدابیر پشتیبانی الکترونیکی
مجموعه جنگ الکترونیکی یکپارچه شدة کشتی، امکان واکنش نشان دادن بسیار سریع نسبت به تهدیدهای پیش رو را فراهم می‌آورد. مجموعه تدابیر پشتیبانی الکترونیکی (ESM) سار ـ ۴/۵ بهبود یافته، از توانایی جهت‌یابی فوری (IDF)؛ شنود، تحلیل و شناسایی خودکار سیگنال‌های الکترونیکی در حدود ۱۱۸ گیگاهرتز، امکان ردگیری ۱۰۰ درصد سیگنال‌های چندگانه، سیگنال‌های دارای فرکانس چابک و رادارهای پرش فرکانس برخوردار می‌باشد. از جمله سنجشگرهای این سیستم می‌توان به جهت‌یاب مکالمات رادیویی پیشرفته دشمنی آن اشاره کرد. این سیستم امکان جهت‌یابی و طبقه‌بندی سیگنال خودکار را به‌وجود می‌آورد تا بتوان با دقت بالایی ماهیت سیگنال را شناسایی نمود که در مجموع به شناسایی سریع‌تر نوع تهدید منجر می‌گردد.
سیستم‌های تدافعی
سیستم‌های منحرف‌کننده
سار ـ ۴/۵ به یک سیستم تدافعی چندلایه‌ای مجهز شده است که از عناصر منحرف و منهدم‌کننده تشکیل می‌گردد. عناصر منحرف‌کننده برپایة چند «حلقه» دفاعی، شامل جنگ الکترونیکی فعال (برای رهگیری الکترونیکی یک موشک مهاجم) و شلیک منحرف‌کننده‌های راداری (چف) و حرارتی (شراره) در مراحل مختلف پرواز موشک، طراحی گردیده‌اند. توانایی انهدام هدف تیر به‌وسیله سیستم موشکی باراک ـ۱ و تیربار ضدموشک فالانکس با نواخت تیر بسیار بالا فراهم می‌شود.
توانایی‌های جنگ الکترونیکی به علائم هشداردهندة منشاء گرفته از سیستم‌های تدابیر پشتیبانی الکترونیکی کشتی (که نشان‌دهنده فعالیت‌های خصمانه یا نزدیک شدن موشک به کشتی می‌باشد) متکی است.
سیستم‌های «شارک» می‌توانند به کمک فرستنده‌های قوی متحرک خود، به‌طور همزمان تعداد زیادی تهدید را در سمت‌های مختلف (۳۶۰ درجه) پارازیته کرده و گمراه نمایند.
یکی دیگر از عناصر منحرف‌کننده تهدید، گمراهکنندههای مصرفی در قالب «راکت‌های گمراه‌کننده» ساخت رافایل می‌باشد. این راکت‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که به تعداد زیاد شلیک شوند و با ایجاد یک هدف مجازی در ابعاد یک کشتی در مسافت ایمنی از کشتی، موشک مهاجم دشمن را گمراه کرده و از مسیر خود به سمت کشتی اصلی گمراه نماید. موشک مهاجم، این راکت را با هدف اصلی اشتباه گرفته و روی آن قفل می‌نماید، در نتیجه کشتی از خطر نجات می‌یابد.اگر موشک از قبل روی کشتی قفل کرده باشد، گمراهکنندههای چف، شلیک می‌شوند و ذرات آلومینیومی بسیاری که منعکس‌کننده رادار می‌باشد را در مسافت معینی از هدف در هوا پخش کرده و هدف مجازی بزرگتری را برای موشک به‌وجود می‌آورند. برای مقابله با تهدیدهای مختلف، از تاکتیک‌ها و گمراهکنندههای مختلفی استفاده می‌شود. این سیستم می‌تواند راکت‌های گمراه‌کننده خود را با دقت زیاد و در زمانبندی‌های دقیق شلیک نماید تا انواع تهدیدهای موشکی به‌شکل مؤثری شکست داده شوند.
سیستم‌های منهدم کننده
سیستم تدافعی سار ـ ۴/۵ همچنین از توانایی انهدام تهدید نیز برخوردار می‌باشد که این همان سیستم موشکی باراک ـ ۱ است که پوشش تدافعی ۳۶۰ درجه‌ای را تا برد ۱۰ کیلومتر برای کشتی فراهم می‌آورد. این موشک فروصوت به‌طور عمودی شلیک می‌شود و علیه انواع تهدیدها (هواپیماهای سریع و آهسته، موشک، سلاح‌های هوشمند و هواپیماهای بدون سرنشین) قابل استفاده است. این موشک چابک به یک سرجنگی ۲۲ کیلوگرمی ترکش شونده مجهز است و از یک ارتفاعسنج برای کنترل الگوی حساسیت فیوز خود و غلبه بر مشکلات ردگیری موشک‌های سینه‌مال استفاده می‌کند. مانورپذیری موشک حتی در انتهای برد آن بسیار زیاد است. کارایی موشک باراک ـ۱ حتی در برابر تدابیر جنگ الکترونیکی شدید نیز لطمه نمی‌بیند. هر سار ـ ۴/۵ به‌طور معمول تا ۸ موشک باراک ـ ۱ را حمل می‌نماید. سیستم باراک از لحظه کشف هدف تا انهدام آن، به‌طور خودکار کار می‌کند، حداقل برد باراک ـ ۱ پانصد متر می‌باشد.
سیستم‌های تهاجمی
موشک RGM-84D هارپون
هارپون یک موشک فروصوت سینه‌مال هدایت‌شونده راداری فعال می‌باشد. طراحی سرجنگی و مسیر پیمایش موشک در ارتفاع پایین در نزدیکی سطح دریا، کارایی و بقاپذیری آن را افزایش می‌دهد. هارپون می‌تواند تا برد ۱۲۰ کیلومتر هدف‌های سطحی را منهدم نماید. این نوع موشک روی ناوها و زیردریایی‌های نیروی دریایی اسرائیل نصب شده است. سار ـ ۴/۵ به چهار لوله شلیک‌کننده هارپون مجهز می‌باشد. هارپون ۴/۵۷ متر طول و ۵۲۰ کیلوگرم وزن دارد و پیشرانه آن را یک موتور توربوجت تأمین می‌نماید. هدایت موشک تا نزدیکی هدف را یک ارتفاعسنج و یک سیستم هدایت اینرسیایی انجام می‌دهد، سپس رادار خود موشک به‌کار می‌افتد و به جستجوی هدف می‌پردازد. سرجنگی موشک دارای یک فیوز تأخیری است تا موشک بتواند به عمق سازه کشتی هدف، نفوذ نماید.
موشک میان‌برد گابرییل ۲ و ۳
توان موشکی کوتاه تا میان‌برد سار ـ ۴/۵ را نیز موشک اسرائیلی گابرییل ۲ تشکیل می‌دهد. هشت شلیک‌کننده گابرییل در کشتی وجود دارد. این موشک دارای سیستم آشیانه‌یابی دوگانه، نیمه فعال و فعال است و سرجنگی آن ۱۰۰ کیلوگرم می‌باشد. برد آن نیز ۶ تا ۳۶ کیلوگرم بوده و سرعت آن بر ۰/۶ ماخ بالغ می‌گردد. سنجشگر بهبود یافته این موشک، از فناوری‌های پردازش، سیگنال پیشرفته، هوش مصنوعی، چندمنظوره‌گی، پردازش موازی و ارتباط امن بهره گرفته است.
توپ اتومرالا ۷۶/۶۲
توپ خودکار ۷۶ میلیمتری ایتالیایی کشتی از توانایی درگیر شدن با هدف‌های سطحی و هوایی برخوردار بوده و نواخت آن ۸۰ گلوله در دقیقه می‌باشد. هدایت توپ از راه دور انجام می‌گیرد و برد گلوله‌های آن بالغ بر ۲۰ کیلومتر می‌گردد.
توپ تایفون
برخی از نمونه‌های سار ـ ۴/۵ برای ایفای نقش ضدتروریستی به سیستم جنگ‌افزاری تثبیت شده تایفون مجهز شده‌اند. این سیستم یکپارچه شده، امکان کسب هدف و کنترل شلیک خودمختار را فراهم می‌آورد. دقت و نواخت تیر توپ تایفون بسیار بالاست و کامپیوتر کنترل شلیک سیستم، با محاسبه بالستیک و همچنین موقعیت لحظه‌ای هدف و کشتی نسبت به یکدیگر، موقعیت جوی و نوع مهمات، دقیق‌ترین و بهترین زاویه شلیک را انتخاب می‌نماید.