نقش روز جهانی قدس در گسترش روحیه ضدصهیونیستی
این جستار به عنوان گامی کوچک، در نظر دارد به یکی از تأثیرگذارترین دستاوردهای انقلاب اسلامی بپردازد. دستاوردی که بی‌شک، نه فقط جهان اسلام که جامعه بشری را از خواب غفلت بیدار کرد، بلکه به حق تلنگری بود به وجدان خوابیده دولت‌ها و مللی که خود را نماد آزادی و آزادی‌خواهی می‌دانستند و می‌دانند! سخن از ایجاد و گسترش روحیه ضدصهیونیستی، در دفاع از مردم مظلوم فلسطین است.
هرچند که تا پیش از این، نیز، جسته و گریخته سخنانی در مورد اعتراض نسبت عملکرد صهیونیست‌ها شنیده می‌شد، اما وحدت و انسجام لازم را نداشت. «وحدت»، واژه‌ای که سحرآمیز که حتی لحظه‌ای از ذهن معمار کبیر انقلاب اسلامی، دور نمی‌شد. واژه‌ای که شاید بتوان با قاطعیت بیان داشت که رمز پیروزی مردم در مقابل رژیم پهلوی بود. حضرت امام (ره) در این اندیشه بودند که وقتی می‌توان با اتحاد میان مردم و گروه‌ها، مقابل رژیم پهلوی ایستاد، در شقی وسیع‌تر، می‌توان همین عمل را در مقابل ستمگرانی چون اسرائیل نیز انجام داد. پس، این هدف، یعنی وحدت جهان اسلام در قبال مسأله فلسطین در رأس اهداف سیاست خارجی جمهوری اسلامی قرار گرفت و به عنوان یک دستاورد ارزشی و اخلاقی و سیاسی مهم انقلاب، به جهانیان معرفی شد. پرواضح است که وحدت جهان اسلام و سوق دادن نگرش آنها به این امر کار راحتی نبود. باید اقدامی بیش از صحبت و مذاکرات دیپلماتیک صورت می‌گرفت. هدف، اقناع سیاستمداران در همراهی با این عقیده نبود، بلکه آنچه اهمیت داشت بیداری تمام مسلمین جهان بود.
بدون تردید انقلاب اسلامی ایران نقش بسیار اساسی در تقویت موضع بر حق فلسطینیان برای آزادی سرزمین‌های اشغال شده داشته است. در تا ریخ اشغال فلسطین، حادثه‌ای با این درجه از اهمیت علیه ایده صهیونیستی اشغال فلسطین و آواره کردن ساکنان آن، به عنوان صاحبان اصلی این سرزمین و انتقال مهاجران یهودی به این سرزمین رخ داده و روز قدس با شکل‌گیری انقلاب اسلامی ایران، بزرگترین ضربه را به تفکر صهیونیستی حاکم بر این مناطق وارد کرده است.
فلسطینی‌ها با الهام گرفتن از انقلاب مردم ایران مبارزه را به سمت مقاومت مردمی سوق دادند. در این سوی جهان اسلام نیز امام خمینی(ره) در راستای یکپارچه‌سازی مقاومت در جهان اسلام، آخرین جمعه ماه رمضان را روز قدس اعلام کردند تا مسلمانان جهان به نقع آزادی قدس راهپیمایی کنند، زیرا رمضان ماهی است که تمامی توجه مسلمانان به سمت مسائل دینی است و از آنجا که مهمترین مسائل جهان اسلام نیز قدس و فلسطین است، بنابراین دعوت از مسلمانان در چنین فضایی برای راهپیمایی، با توجه به زمینه‌ای که حضرت امام(ره) در ارتباط با قدس در نظر گرفته بودند، با اقبال عمومی مواجه شد. البته یک وجه این مقبولیت جهانی بازمی‌گردد به احساس علاقه‌ای که مسلمانان جهان ـ و حتی غیرمسلمانان ـ نسبت به حضرت امام(ره) داشتند و دارند. آنچه در تعیین روز قدس اهمیت دارد، انتقال دادن احساس و روحیه ضدصهیونیستی از سطح سران به مردم بود. همین که مردم عادی که مسئولیتی در حکومت‌ها ندارند در روزی واحد راهپیمایی کنند، خود نشان از همبستگی بیشتر در ارتباط با هدفی مشترک و مهم میان مسلمانان جهان دارد.
پیرامون تأثیر روز قدس و نقش آن در گسترش روحیه ضدصهیونیستی، آراء و نظرات مختلفی بیان شده است؛ هر چند که تمامی آنها یک سخن است، به عنوان مثال حضرت امام(ره) بارها در سخنان خود و در دست‌نوشته‌هایشان، پیرامون مسأله فلسطین و نقش روز قدس نکاتی را ایراد فرمودند، به نحوی که در سخنان ایشان در سال 58 طی پیامی خطاب به آزادگان و مبارزین جهان آمده است:
«روز قدس روزی است که باید سرنوشت ملت‌های مستضعف معلوم شود. باید ملت‌های مستضعف اعلام وجود کنند در برابر مستکبرین...، روزی است که باید همت کنید و همت کنیم که قدس را نجات دهیم و برادران مسلمان را از این فشارها نجات دهیم...
روز قدس روز اسلامی است. روزی است که اسلام را باید احیا کرد و احیا کنیم و قوانین اسلامی در ممالک اسلامی اجرا شود. روزی است که باید جمهوری اسلامی در برابر کشورها بیرقش افراشته شود. روزی است که باید به ابرقدرت‌ها فهماند که آنان نمی‌توانند در ممالک اسلامی پیشروی کنند.»1
چنان که از خلال سخنان حضرت امام(ره) مشهود است، آنچه که در پس این تفکر وجود دارد، عنصر «وحدت کلمه» است. مقام معظم رهبری، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای نیز نسبت به مسأله فلسطین و جنایاتی که در آن رخ می‌دهد چنین بیان می‌دارند:
«متأسفانه در دنیای اسلام آن کسانی که امکانات در دستشان بود و می‌توانستند درباره این مسأله تصمیم‌های مؤثری بگیرند، آن را در زاویه فراموشی ـ نه به لفظ اما در باطن امر ـ قرار دادند. ما اگر به خود بیاییم خواهیم دید که این بزرگترین بلایی است که در دهه‌های اخیر بر مسلمین نازل شده است. حکم اسلامی این قضیه واضح است. احدی از مسلمین درباره حکم منطبق با فلسطین تردیدی ندارد. این همان مسأله‌ای است که در تمام کتب فقهی ـ که بحث جهاد در آن مطرح است ـ آمده است. اگر کفار بیایند و بلد مسلمین را تصرف کنند، هیچ یک از فقهای مسلمین در وجوب عینی جهاد تردید نکرده‌‌اند. همه مذهب اسلامی، در این معنا هم عقیده هستند. جهاد ابتدای واجب کفایی است، اما در غیر این مورد جهاد دفاعی که اظهر مصادیق دفاع هم است، واجب عینی است....
مسأله‌ای با این وضوح و با این اهمیت، امروز در دنیای اسلام مثل یک مسأله درجه دوم مورد توجه قرار می‌گیرد. البته گناه اول به عده رؤسای مسلمین است. اگر زعمای مسلمین و رؤسای کشورهای اسلامی، متحداً و جداً بر حمایت از فلسطین تصمیم بگیرند، خواهند توانست.»2
چنان که واضح است، مقام معظم رهبری، از درد فقدان وحدت رویه سران کشورها شکایت می‌کنند. ایشان حتی با بیان حکم فقهی مسأله فلسطین، توجه عمومی را به سمت مسأله جهاد اسلامی سوق می‌دهند، اما افسوس سران مسلمین، حل مسأله فلسطین را نه با اتحاد و وحدت کلمه که از طریق مذاکره و باج دادن، جستجو می‌کنند. این اقدام سران کشورهای اسلامی در حالی صورت می‌گیرد که رژیم صهیونیستی از سکوت کشورهای اسلامی استفاده کرده و تبلیغات وسیعی را به نفع خود به راه انداخته است. از آن جمله می‌توان به طرح مسأله «سرزمینی بدون ملت و ملتی بدون سرزمین» اشاره کرد که توسط «گلدامایر، وزیرخارجه اسبق این رژیم ارائه شد و اهم مطلب این بود که با توجه به در اختیار داشتن رسانه‌های گروهی اعم از روزنامه و شبکه‌های تلویزیونی و سایت‌های اینترنتی این شعار به ذهن هرخواننده و بیننده و شنونده خورانده و در افکار عمومی جهانی به یک باور عمده تبدیل شود، اما این توطئه نیز، با استراتژی امام راحل مبنی بر اعلام روز قدس و تظاهرات صدها میلیونی امت اسلام و مستضعفین سرتاسر دنیا، بی‌اثر شد و یکی از اصلی‌ترین فلسفه‌های وجودی تشکیل اسرائیل به زیر سؤال رفت و مشروعیت آن را با چالش جدی روبه‌رو کرد. بر همین اساس می‌توان چنین بیان داشت که یکی از مهمترین دستاوردهای روز قدس، گسترش روحیه ضدصهیونیستی است که خود دارای پیامدهای چندگانه‌ای در قبال مسأله فلسطین است و از آن جمله می‌توان به مخالفت جهانی با موجودیت اسرائیل، ایجاد اهرم فشار بر علیه رژیم صهیونیستی و خارج کردن مسأله فلسطین از بعد ملی و تبدیل آن به بعد جهانی، اشاره کرد.
الف) مخالفت جهانی رژیم صهیونیستی
از اعجاز روز قدس این است که مخالفت با فجایع رژیم غاصب صهیونیستی از حالت منطقه‌ای خارج شده و نگرشی جهانی یافته است، به نحوی که در راستای ابراز انزجار از رژیم صهیونیستی، شاهد برپایی تظاهرات مردمی از خاوردور گرفته تا اروپای مرکزی هستیم. امری که به حق باید گفت تا پیش از این با چنین انسجامی سابقه نداشته است. برگزاری راهپیمایی‌های عمومی در حمایت از مردم فلسطین در مالزی، تایلند و پاکستان در مقابل سفارت آمریکا و درگیری آنها با پلیس و همچنین ثبت روز قدس در تقویم وقایع فرهنگی کرواسی، از جمله مواردی است که نشانگر گسترش انزجار جهانی از رژیم صهیونیستی است. 3
ب) ایجاد اهرم فشار بر علیه رژیم صهیونیستی
تعیین روز قدس بی‌تردید، باعث برطرف شدن قبح مسأله مخالفت با رژیم صهیونیستی بود. تا پیش از این رژیم صهیونیستی با صرف هزینه‌های هنگفت در عرصه تبلیغات، از خود در اذهان عمومی جهانیان چنان بتی ساخته بود که تمامی اعمال و جنایاتش مشروع نشان داده می‌شد و کسی را یارای مخالفت با این وجه تبلیغاتی نبود، اما تعیین روز قدس این تابو را به نحوی شکست که نه فقط آزادیخواهان جهان به طور علنی به مخالفت با این رژیم پرداختند، بلکه در اقدامی جالب توجه، قائل به ایجاد اهرم‌های فشاری بر ضد این رژیم شدند تا دست از جنایات خود بردارد. به عنوان نمونه می‌توان به اقدام روزنامه‌نگاران اردنی به تحریم کنفرانس بین‌المللی «فائدای» در اردن به خاطر حضور نماینده رژیم صهیونیستی اشاره کرد. 4 یا می‌توان به اقدام برخی کشورهای اسلامی در تحریم شرکت‌هایی که با این رژیم رابطه دارند، اشاره داشت که در هشتاد و سومین نشست مسئولان دفاتر منطقه‌ای تحریم رژیم صهیونیستی برگزار شد. 5
ج) خارج شدن مسأله فلسطین از بعد ملی و تبدیل آن به مسأله جهانی
تا پیش از برپایی مراسم روز جهانی قدس، مسأله فلسطین بیشتر مقوله‌ای عربی و مسأله‌ای منطقه‌ای شناخته می‌شد، اما پس از اعلام روز جهانی قدس و تحریک احساسات جهانی علیه جنایات و اقدامات اسرائیل، فلسطین از مسأله‌ای صرفاً عربی خارج شد و جنبه‌ای جهانی یافت. به نحوی که از خاورمیانه گرفته تا آمریکای لاتین، ملت‌ها و دولت‌های آزاده، همواره جنایات رژیم صهیونیستی را محکوم کرده‌‌اند که این بیدارسازی جهانی و گسترش روحیه ضدصهیونیستی، از تبعات روز جهانی قدس است. در همین رابطه می‌توان به اقدام دولت ونزوئلا در آمریکای لاتین به اخراج سفیر این رژیم از کاراکاس اشاره داشت. 6
آنچه اشاره شد، فقط گوشه‌هایی از گسترش روحیه ضدصهیونیستی بود که به واسطه برپایی روز جهانی قدس حادث شده است. ابتکار ماندگار امام خمینی(ره) در انتخاب روز قدس، ضمن نشان دادن مخالفت همگانی ملت‌های مسلمان و دنیای اسلام با موجودیت رژیم اشغالگر قدس باعث ایجاد نوعی همگرایی در جهان اسلام و حتی غرب شد که به نوعی در راستای همان ایده وحدت کلمه‌ای است که حضرت امام (ره) به دنبال آن بودند؛ وحدت کلمه‌ای که نژاد و مذهب نمی‌شناسد؛ همچنانکه در گوشه و کنار دنیا شاهد برپایی راهپیمایی‌های عظیم علیه رژیم صهیونیستی هستیم که الزاماً همه مسلمان نیستند. مهم روح وحدت کلمه است که بر جوامع انسانی حاکم شده است. وجود همین عامل است که رئیس جمهوری ونزوئلا را بر آن می‌دارد تا همراه با مسلمانان جهان علیه رژیم صهیونیستی موضع‌گیری کند. وجود همین عامل است که خاخام‌های یهودی آمریکا را بر آن می‌دارد تا علیه هم‌مسلکان خود، اعلام برائت و به نفع مردم فلسطین راهپیمایی کنند. باید شناخت. باید بیش از این‌ها در گفتار معمار کبیر انقلاب اسلامی تعمق کرد.
به هر روی، مسأله گسترش روحیه ضدصهیونیستی، از آن دسته مسائلی است که باید بیشتر از گذشته به عنوان دستاورد انقلاب اسلامی مورد توجه قرار گیرد و در مورد آن تحقیق علمی صورت پذیرد. به نظر می‌رسد جا دارد تا محافل علمی و دانشگاهی در این خصوص اشتیاق و فعالیت بیشتری به خرج دهند تا بتوان گامی مؤثر در جهت پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی برداشت.
منابع:
1. http://www.imam-komeini.com/shoeitem.aspx id=11539&cat=11524&lang=fa
2. http://www.tebyan.net/index.aspx pid=16957
3. http://www fa. zagreb.icro.ir/index.aspx siteid = 144&pageid = 11634
4. http://www.kayhnnews.it /881002/16.htm
5. http://www.qodsna.com/newscontent-id 16138.aspx
6. http://www.ommatnews.ir/