سردرگمي در مدارس ايراني
محرمانه 16 سپتامبر 1979 ـ 25 شهريور 1358
از: سفارت آمريكا، تهران ـ 10114 به: وزارت امور خارجه، واشنگتن
مرجع: تهران 10113
موضوع: سردرگمي در مدارس ايراني
1- (محرمانه ـ تمام متن)
2- با فرا رسيدن سال جديدتحصيلي در ايران (23 سپتامبر) سردرگمي قابل توجهي درباره سرنوشت محصلينايراني در اين سال تحصيلي به چشم ميخورد. البته بيشتراين حالت سردرگميبيسابقه نيست. هميشهيك ماه قبل از افتتاح مدارس و شش هفته بعد از آغاز رسمي آنها تلاش برايبرنامهريزيهايجديد، جلب معلمين تازه، محصلينجديد و مقررات جديد آغاز ميگردد.
3-ليكن امسال بر همه مشكلاتمذكور، بحران سياسي انقلاب و اينشايعهكهبعضي از دانشگاهها آغاز به كار نخواهند كرد (رجوع شود به تلگرام مرجع) نيز افزوده شده است. حتي اگر همه مدارس نيز باز شوند باز يكمشكلديگر وجود خواهد داشت و آن سردرگمي در ايجاديكمحتواياسلامي در اين نظام تحصيلي خواهد بود كه در زمان شاه شديداًدارايمحتوايغيرمذهبي بوده است. حتيشايع است كهاستعفايوزير آموزش و پرورش دكترشكوهينيز به اين علت بوده است كهوي نتوانسته با اينمشكلات برخورد نمايد و جوابگوي فشار دائمي رهبران مذهبيبراي هر چه بيشتراسلاميكردنمحتواي مدارس باشد.
4-شايعاتينيز درباره تغييربرنامهها و متون درسي وجود دارد. مقالهاي در يكي از مطبوعات فارسي زبان اظهار داشته است كهمعلمينغيرمسلمان اجازه تدريس در شيراز را نخواهند داشت. اين مقاله روز بعد اين تبصره را اضافه كردكهمعلمينكه جزو اقليت هستند نبايد ترس از دست دادن شخص خود را داشته باشند، بلكه هر كسيكه (چه مسلمان و چه غيرمسلمان) اصول انقلاب اسلامي را رعايتنكند از مدرس بودنش جلوگيري به عمل خواهد آمد.
5-تناقضاتينيز درباره مدارس مختلط، روپوش دختران و مذهب وجود دارد. تا ده سال قبل فقط يكيا دو مدرسه مختلط در تمام ايران وجود داشت و در مدارس دخترانه، روپوش دختران از جنس اورمك بود كه پارچه ارزان خاكستريرنگي است كه با وجود اينكهجذابيتخاصي نداشت، ولي تفاوت ميانفقير و ثروتمند را آشكارنميساخت. ده سال قبل از انقلاب رشد سريعي در ايجاد مدارس نمونه، خصوصي، و دانشگاههاييكهدارايبرنامههايجديد بودند و زبانهايخارجي را به طور فشرده ارائه ميكردند و اختلاط در مدارس و شرايطيكه حذف كننده و ياتغييردهندهيونيفورمها بود، آغاز شد. اين مدارس در تهران و شهرهاي بزرگتر استانها با استقبال شديد طبقه متوسط مرفهتركه استطاعت پرداخت مبالغ را داشتند و سعيميكردندكودكانشان را از تحصيلاتپيچيدهتري برخوردار سازند، روبرو شد.
6- بعد از انقلاب اين مدارس طاغوتيشدهاند (بقاياي گذشته پوسيده). سال تحصيلي 79-1978 كه در حال حاضر در آشفتگيناشي از انقلاب به سر ميبرد دچار يكآشفتگيديگر، كه همانا عبارت است از اخراج مديرانبسياري از اين مدارس و استخدام مديران و معلمان جديديكه بتوانند عقايدانقلابي را در دانشجويانايجادكنند، شده است.
7- از طاغوتيتريناين مدارس انستيتومحصليناستثنايي (استعدادهاي درخشان) بود كه به سرپرستيوزيردادگستري سابق اداره ميشد. دخترانيكه در حال حاضر به مدرسه ميروندبايديك لباس «اسلامي» بپوشند كهخيليمسخرهتر از لباسي است كه در عربستان سعودي بتن ميكنند: آستينهاي بلند، جورابهاي بلند، پوشش كامل سر و يقههاي بلند. ظاهراً هيچيك از پدر و مادرهاي ناراحت سعينكردهاندحتيبراياينيونيفورمهايجديدمدلينيز انتخاب كنند.
8-مشكلجداسازي دخترها و پسرها در مدارس مشكلاتبسياري را به وجود آورده است و به طوريكه در گزارش تهران 9861 ارائه شد مدارس به جايايجادكلاسهاي جداگانه از پذيرش دختران امتناع ميورزند. در تهران، مدرسه ايرانزمين (كهمدرسهايانگليسي زبان است) ندايجداسازيكلاسها را ناديده گرفته است. آنها ساعات تفريح را كوتاهتركردهاند و سعي بر آن دارند تا در طول ساعات تفريح دختران از پسران جدا نگاهداشته شوند. يكي از معلمين مدرسه ايرانزمين اظهار ميداردكه آنها برايجداسازيكلاسها از معلم كافي برخوردار نيستند، ولي خودش نيزشك دارد كه بتوانند با اين عدم جداسازي مدت زيادي دوام بياورند. مدارس يهودي شهر، به گفته يك منبع ديگر، در حال جداسازيكلاسهاهستند.
9-والدين طبقه متوسطيكه از نظام مدرسهايعادي چندان مطمئن نيستندسعي دارند فرزندان خود را در مدارس بينالملليكه هنوز هم كارميكنند، ثبت نام نمايند. به اين مدارس اجازه ثبتنام مجدد محصلين مسلمان داده شده بود، ولي آنها اجازه داشتند كهمحصلينجديد خود را فقط از اقليتهايمذهبيبپذيرند. نتيجهمضحكاين شده است كهبعضي از والدين مسلمان سعيكردهاند از رهبران اقليتهايمذهبيگواهيكسبنمايندكه منتج به ثبتنامفرزندانشان در مدارس بينالمللي گردد. بسياري از والدين طبقه متوسط كه از آشفتگي وضع مدارس ترسيدهاند، سعي دارند فرزندان خود را جهت تحصيل به خارج بفرستند و كنسولگري با تعداد بسياركثيري از محصلينمتقاضيويزاي خروج براي دوره متوسطه روبرو گشته است.
10- آنچه در مدارس اتفاق بيفتدميتواند در بقاي دولت انقلابيتعيينكننده باشد. آرامش منطقي در مدارس و توسعه يك نظام اسلاميدرسي با دوام نشانه اين خواهد بود كهرژيم در جامعه ايراني از مقداري تعادل و ثبات برخوردار شده است. از طرف ديگر، ادامه بينظمي و سردرگمي در مدارس باعث ايجادنارضايتي در ميانآنهايي خواهد شد كهمايلند فرزندان آنها نيز مانند طبقه متوسط از آموزش درستي برخوردار شوند.لينگن