ارتباط کلیسای پروتستان با صهیونیسم مسیحی
پایه گذاری مذهب پروتستان
“پروتستانتیزم” از نظر لغوی به معنای اعتراض است اما اصطلاحا نام یکی از مذاهب اصلی مسیحی است که در قرن شانزدهم میلادی توسط مارتین لوتر(کشیش آلمانی) بوجود آمد و عملا اعتراض به کلیسای کاتولیک به شمار می رفت.
مارتین لوتر در سال 1483 م در ایالت ساکس آلمان چشم به جهان گشود. وی تحصیلات خود را در الهیات به اتمام رساند و موفق به اخذ دکترا از دانشگاه ویتنبرگ شد. لوتر در سال 1510م برای زیارت قدیسان و راهبان زاهدپیشه به رم رفت ولی ناباورانه با سطح بالای فساد در کلیسا حتی در مقامات عالیه آن مواجه شد. کلیسا در آن زمان اوراق آمرزش و قبوض توبه را به فروش می گذاشت. این صحنه شدیدا لوتر را سرخورده کرد تا جایی که تصمیم به اصلاح کلیسا و برانداختن سیطره پاپ گرفت. وی در گام نخست در 31 اکتبر 1518م اعلامیه اعتراض آمیزی بر در کلیسای شهر ویتنبرگ آویخت. وی در این اعلامیه که شامل 95 بند بود خواستار لغو ریاست و قداست پاپ شده بود زیرا مقام قدسی برای پاپ را موجب سوء استفاده می دانست. وی در 1520 م نیز نامه ای به پاپ لئون دهم نوشت و او را به استفاده از کلیسای کاتولیک برای تامین منافع شخصی خود و اطرافیانش متهم کرد و اعلام کرد که هرگز از مبارزه برای در هم شکستن پایه های کلیسای کاتولیک دست بر نخواهد داشت.
لوتر همچنین ممنوعیت ازدواج برای کشیشان را مردود دانست و خود با راهبه ای ازدواج کرد و صاحب شش فرزند شد. یکی دیگر از خواسته های او، برابری مقامات روحانی مسیحی با مسیحیان عادی بود. وی همچنین”کتاب مقدس” را تنها منبع برای ایمان و اعتقاد دینی به شمار آورد. لوتر واسطه گری مقامات کلیسا بین مومنان و خداوند را مردود اعلام کرد و گفت هر انسانی بی واسطه می تواند با خداوند ارتباط داشته باشد و نیازی به وساطت پاپ یا کشیشان نیست. از همه مهمتر اینکه خواستار بازگشت به کتاب تورات عبری قدیم و بازخوانی آن شد. همچنین آداب عبادی عبری را جایگرین مراسم کلیسای کاتولیک کرد. همچنین نظریه پطرس قدیس را که می گفت: “انسان گناهکار تنها با ایمان که تجلی رحمت خداست پاک می شود” مورد تاکید قرار داد. طبق این عقیده ایمان به مسیح برای آمرزش کافیست و عمل صالح لزومی ندارد. پروتستانها گفته های پاپها و قطعنامه های شورای کلیسا را فاقد اعتبار شرعی می دانند. آنان بخشهایی از عهد قدیم و جدید را نیز نامعتبر دانسته بگونه ای گزینشی با آن تعامل می کنند. پس از لوتر شخصیت دوم مذهب پروتستان جان کالوین فرانسوی(1509م-1564م) است که اصلاحات را ادامه داد. پروتستانها گرچه پاره ای از خرافات مسیحیت کاتولیک را اصلاح کردند اما در جنبه های دیگر همانند کلیسای کاتولیک با علم و عقل مخالفت کردند. همچنین بر عقیده شرک آلود تثلیث اصرار کردند. امروزه بیشتر پروتستانها در اروپا و آمریکای شمالی زندگیمی کنند و کلیساهای پروتستان در کشورهای آلمان، هلند، انگلستان، ایالات متحده آمریکا، سوئیس، دانمارک، نروژ و سوئد حضور گسترده دارند. برخی از این کشورها برای ترویج این مذهب در آسیا و آفریقا نیز فعالیت می کنند.
صهیونیسم مسیحی
صهیونیسم همان ایدئولوژی است که بر تاسیس دولت نژادی یهود در فلسطین به عنوان سرزمین موعود یهودیان تاکید می کند. یکی از اشتراکات مسیحیت با یهودیت اینست که”تورات” نزد پیروان هر دو دین مقدس و معتبر شناخته می شود. اما “مسیحیت صهیونیست” نوعی از مسیحیت است که از ایدئولوژی صهیونیزم پشتیبانی کرده، در پی اسکان یهودیان در فلسطین و سیطره آنان بر سرزمین مقدس می باشد. مسیحیان صهیونیست خود را مدافع یهودیان بویژه رژیم صهیونیستی به شمار می آورند و با هر کس که با دولت عبری(صهیونیستی) مخالف باشد، مقابله می کنند. اندیشه صهیونیسم مسیحی بر پایه نظریه “انقراض حتمی یهود” بنا شده که طبق آن پیامد گناه قتل مسیح اینست که یهودیان پس از بازگشت مسیح به ایشان ایمان می آورند و دیگر چیزی به نام یهودیت در جهان وجود نخواهد داشت.
پس از اعلام مخالفت مارتین لوتر با پاپ، کلیسای کاتولیک واکنش شدیدی به اقدامات لوتر نشان داد و او را به خروج از دین مسیحی و بدعتگذاری متهم کرد که مجازات این جرایم در آن زمان سوزاندن با آتش در ملا عام بود. لوتر از آن پس به فعالیت سری روی آورد. وی تلاش کرد برخی از متنفذان یهودی را متقاعد کند که مذهب او جایگاه یهودیان را - که از تحقیر کلیسای کاتولیک رنجمی بردند - به آنان باز می گرداند. هدف او جلب حمایت یهودیان بود. لوتر در همین راستا کتاب “عیسی یهودی زاده شد” را در سال 1523م منتشر کرد و در آن گفت که یهودیان پسران خدا هستند ولی مسیحیان بیگانگانی هستند که باید از باقیمانده سفره سروران یهودی تغذیه کنند.
وی برای جلب نظر یهودیان روزی در جمع یهودیان گفت: ”پاپها و کشیشان سنگدل، ستم به یهودیان را به جایی رسانده اند که همه مسیحیان خالص آرزو دارند کاش یهودیانی تندرو بودند. من اگر یهودی بودم و می دیدم که این احمقها ریاست و ترویج مسیحیت را بر عهدهگرفته اند، آرزو می کردم که خوک باشم تا اینکه مسیحی باشم” وی با این سخنان در پی جلب یهودیان به مذهب خود بود. بسیاری از پژوهشگران معتقدند پدیده “مسیحیت یهودی” در همین برهه زاده شده است.
بر اساس برخی از منابع، لوتر وجود یهودیان را برای بازگشت مسیح(ع) ضروری می دانست و این یکی از زمینه های فکری اقدامات او در حمایت از یهودیان بود. اعتباربخشی به یهودیت نوعی ستیز با کلیسای کاتولیک نیز به شمار می رفت زیرا کلیسای کاتولیک یهودیان را مسوول خون مسیح(ع) می دانست. در انجیل “متی” نیز یهودیان مسوول مستقیم در قتل مسیح(ع) معرفی شده اند. این عقیده ی کاتولیکی در فیلم مصائب مسیح (ساخته میل گیبسون) نیز - که ملیونها دلار فروش کرد و تاثیر احساسی بسیاری گذاشت - اشاره شده است. 1
مسیحیت یهودی مراسم عبادی بر اساس تعالیم عبری را بر مراسم کلیسای کاتولیک ترجیح داده، آموختن زبان عبری را به عنوان زبان خداوند مورد تاکید قرار می دهد. مارتین لوتر(بنیانگذار مذهب پروتستان) “تورات عبری” را به جای “کتاب مقدس”، قرار داد. برخی دیگر از شخصیتهای دینی پروتستان نیز منزلت یهودیت را نزد مسیحیان ارتقا بخشیدند بگونه ای که کلیسای پروتستان همواره پرچمدار صهیونیسم مسیحی بوده است.
یهودیانی که از اسپانیا به اروپا بویژه فرانسه و هلند مهاجرت کردند نیز نقش مهمی در نفوذ افکار یهودی در میان مسیحیان ایفا کردند. این نفوذ بویژه در جریان اصلاحات پروتستانی روی داد و عقیده به اینکه “یهود، ملت برگزیده و صاحبان اصلی سرزمین مقدس(فلسطین) هستند” در میان مسیحیان مقبولیت یافت.
گسترش مذهب پروتستان و مسیحیت صهیونیست
شکست کاتولیکها و برپایی دولت هلند بر پایه مذهب پروتستان در سال 1609م نقطه عطفی در تاریخ صهیونیسم مسیحی در اروپا به شمار می رود زیرا موجب تاسیس کلیساها و احزاب و جمعیتهایی شد که خواستار اسکان یهودیان در فلسطین بودند. این جمعیتها بویژه در انگلستان شعار “ملت بی سرزمین و سرزمین بی ملت” را سر می دادند. مقصود آنان این بود که فلسطین سرزمینی خالی از مردم است و یهودیان مردمانی بی سرزمین هستند بنابراین دولت انگلستان باید با استقرار یهودیان در فلسطین هر دو مشکل را حل کند!!! در همان اوایل جنبش پروتستانی بسیاری از پروتستانهای اروپا تحت فشار کاتولیکها به آمریکا رفتند و این مذهب را در آمریکا گسترش دادند. آنان نیز شعار “سرزمین موعود”(فلسطین) و ملت برگزیده (یهود) را سر می دادند. بسیاری از پروتستانها معتقدند شرط آمدن مسیح(ع) برپایی دولت صهیونیستی در فلسطین است.
البته پروتستانها خود بر سر مساله سرنوشت یهود دچار اختلاف نظر شدند: پروتستانهای انگلیسی می‌گفتند یهودیان پیش از برپایی دولت عبری در فلسطین همگی به مسیحیت می گروند اما پروتستانهای آمریکایی گفتند یهودیان پیش از بازگشت مسیح(ع) به مسیحیت ایمان نخواهند آورد هر چند که دولت تشکیل دهند. در آغاز کشیش نلسون داربی(کشیش انگلیسی) این نظریه را مطرح می کرد تا اینکه به مروز گروهی از کشیشان دیدگاه او را ترویج کردند.
از جمله ویلیام بلاکستون آمریکایی این نظریه را در کتاب “مسیح می آید” در سال 1887م تقویت کرد و فلسطین را از آن یهود دانست. وی طوماری را به امضای 413 شخصیت برجسته مسیحی و یهودی رساند و خواستار اعطای فلسطین به یهودیان شد. طومار مذکور به “بنیامین هریسون” (رئیس جمهور وقت آمریکا) تسلیم شد. کشیش سایروس اسکوفیلد نیز به عنوان یکی از متعصب ترین مسیحیان صهیونیست، انجیل خاصی را تالیف کرد که در سال 1917 منتشر شد و امروزه سنگ بنای مسیحیت بنیادگرای صهیونیست به شمار می رود.
لوتر و تالیف کتاب “دروغهای یهود”
منابع تاریخی در ارزیابی اقدامات مارتین لوتر اتفاق نظر ندارند؛ برخی وی را یک مصلح می دانند که کلیسا را از خرافات مذهبی نجات بخشید اما برخی دیگر معتقدند او با منزلت بخشیدن به یهودیان باعث تباهی مسیحیت شد و به صهیونیستها این فرصت را داد که از مذهب پروتستان برای پیشبرد اهداف خود سوء استفاده کنند.
اما حقیقت اینست که لوتر بعدها از بسیاری از حمایتهای خود از یهودیان پشیمان شد. وی در اواخر عمر خود در سال 1544م کتاب “دروغهای یهودیان” را تالیف کرد و در آن اعلام کرد که از گرایش یهودیان به مذهب خود ناامید شده و در یک اظهارنظر منفعلانه اعلام کرد که یهودیان پیش از ورود به فلسطین و بازگشت مسیح(ع)، به مسیحیت ایمان نمی آورند ولی پس از بازگشت مسیح(ع) در مقابل او سجده خواهند کرد. وی دو سال بعد یعنی در 1546م درگذشت.
پی نوشت:
1. باید توجه داشت عقیده به مصلوب شدن مسیح(ع) و قتل ایشان یک عقیده مسیحی است و با قرآن کریم تعارض آشکار دارد زیرا خداوند در قرآن این عقیده را به شدت رد فرموده و آن را ناشی از اشتباه آنان دانسته است. ر. ک. سوره نساء: 157