بازى مذاکره در ۶۰ سالگى اشغال فلسطین / گفت و گو با احمد موسوى

منازعه خاورمیانه وارد شصتمین سال خود شده است. در طول این ۶ دهه ظهور جنبش هاى مبارز در دو سوى مرزهاى فلسطین اشغالى مانع از آن شده که آرزوى پایه گذاران این رژیم براى دستیابى امنیت به ثمر بنشیند. در سال جدید سران تل آویو در حالى جشن شصت سالگى استقرار این رژیم اشغالگر را تدارک مى بینند که نسل جدید از مبارزان اسلامى با پرچمدارى حماس و حزب الله، به ظرفیت بالایى از قدرت جهادى دست یافته اند. به گونه اى که سران ارتش صهیونیستى و در رأس شان، ایهود باراک وزیر جنگ این رژیم، آشکارا از پایان سیاست حذف حماس و حزب الله سخن مى رانند.
اکنون که همه راهبردها و استراتژى هاى نظامى رژیم صهیونیستى براى انزواى مقاومت به بن بست انجامیده، دولتمردان تل آویو به ابزارهاى دیپلماسى و مذاکره براى فرونشاندن کانون هاى مبارزه توسل جسته اند. در همین راستا آنها مدتى است محور تلاش خویش را به گشودن راهى براى تماس و مصالحه با سوریه متمرکز ساخته اند. به گونه اى که در روزهاى اخیر همزمان با تلاش میانجیگران منطقه اى حتى برخى اعضاى کابینه از احتمال معامله بر سر جولان خبر داده اند.
در گفت وگویى با حجت الاسلام والمسلمین سیداحمد موسوى سفیر کشورمان در سوریه مجموعه این تحولات را به بحث گذاشتیم.

* رژیم اشغالگر با چه هدفى طرح سازش با سوریه را مطرح نموده و درموضوع واگذارى بلندى هاى جولان تا چه اندازه جدى است
دولت ائتلافى اولمرت در داخل با بحران جدى مشروعیت مواجه است به گونه اى که اگر در شرایط کنونى انتخابات کنیست برگزار شود حزب کادیما در حدود ۱۴ کرسى و حزب لیکود به عنوان رقیب اصلى حزب کادیما ۲۹ کرسى پارلمان را از آن خود مى کند. نتانیاهو دبیرکل حزب لیکود از طرفداران جدى گفت وگوى صلح با سوریه است. مانور اخیر اولمرت درخصوص اعلام آمادگى براى گفت وگوهاى صلح با سوریه با هدف خارج کردن ابتکار عمل از دست رهبران حزب رقیب (لیکود) است. بنابراین اولمرت اصالتى براى این گفت وگوها قائل نیست. اما هدف خارجى این پیشنهاد اولمرت، تلاش براى در هم شکستن هم پیمانى سوریه با ایران است. اگرچه میانجیگران آمادگى اسرائیل براى گفت وگو با سوریه را مطرح کردند اما مقامات رژیم صهیونیستى در حاشیه این پیشنهاد از کانال سیاسى و دیپلماتیک پیش شرط هایى را براى طرف سورى از جمله، فاصله گرفتن دمشق از مقاومت و تهران و «عدم» حمایت از حزب الله لبنان و مقاومت فلسطینى مطرح نموده اند. مقامات سوریه اطمینان دارند که اسرائیلى ها در پیشنهادات خود جدى نیستند، لذا هیچگونه تحرکى که اشتیاق و رغبت دمشق براى از سرگیرى گفت وگوها را نشان دهد، مشاهده نشده است.
مقامات سوریه دریافتند آنها مى خواهند سوریه را تنها بگذارند تا بتوانند به راحتى آن را شکست دهند و این که اسرائیل هیچ وقت حاضر به امتیاز دادن نبوده و نیست آنچه که به زور گرفته باید با زور از او گرفت.

* دمشق تحت چه شرایطى به میانجیگرى اردوغان پاسخ مثبت داد
موضع سوریه در خصوص گفت وگو با اسرائیل بارها اعلام شده است. سوریه خواستار بازگرداندن بلندى هاى جولان و عقب نشینى نیروهاى اسرائیلى به مناطق قبل از ژوئن ۱۹۶۷ است. هرگونه مذاکره با طرف اسرائیلى تنها در چارچوب بازگرداندن اراضى اشغالى سوریه از طرف مقامات سوریه قابل پذیرش است. به عبارت دیگر، رهبرى سوریه مذاکره براى مذاکره را مردود مى داند. دمشق هر گونه پیش شرط براى آغاز مذاکرات را رد مى کند. با توجه به مواضع حکومت سوریه، بسیار بعید به نظر مى رسد که اسرائیلى ها حاضر به آغاز گفت وگوهاى صلح با سوریه باشند.

* در حالى که سوریه با گزارش «سیا» در زمینه فعالیت هاى هسته اى بشدت مورد تهدید قرار گرفته از دیگر سو توسط رژیم اشغالگر به میز مذاکرات فراخوانده شده است. تحلیل شما از این مواضع دوگانه چیست
همانگونه که گفتم اسرائیلى ها به دنبال حل مشکلات داخلى خود به عنوان اولویت نخست هستند اما آمریکایى ها طرح انزواى سوریه را به عنوان اولویت سیاست خارجى دنبال مى کنند. فضاسازى و جنگ روانى آمریکا درمورد برنامه هاى هسته اى سوریه درست پس از پیشنهاد اولمرت براى از سرگیرى گفت وگو با سوریه انجام شد. البته این به معناى وجود اختلاف نظر میان اسرائیل و آمریکا در مورد سوریه نیست. رژیم هاى یادشده خواستار سوریه اى منزوى و ضعیف هستند اما اولویت هاى هر یک به تغییر تاکتیک تعامل با سوریه منجر شده است. درواقع پیشنهاد آغاز گفت وگوهاى صلح از سوى رژیم صهیونیستى با پیش شرط هایى که به آن اشاره شد، در کنه خود تضعیف سوریه را دنبال مى کند. براین اساس رژیم صهیونیستى و آمریکا با پیشنهاد آغاز گفت وگو تضعیف مقاومت سوریه را دنبال مى کنند.

* آیا در عرصه دیپلماسى اتفاق جدیدى در خاورمیانه در قالب آتش بس در حال وقوع است
به نظر مى رسد هدف تاکتیکى رژیم صهیونیستى براى آرام نگه داشتن اوضاع در دو جبهه داخلى (برقرارى آرامش در غزه) و خارجى (طرح گفت وگو با سوریه)، برقرارى آرامش موقت با هدف برگزارى جشن هاى شصتمین سالگرد اشغال فلسطین است. نشان دادن ثبات و آرامش فلسطین اشغالى از سوى صهیونیست ها به میهمانان و مدعوین این جشن براى اسرائیلى ها در چارچوب اهداف تاکتیکى بسیار حائز اهمیت است.
در بعد استراتژیک، هدف اسرائیلى ها از تحرکات سیاسى اخیر در قبال مقاومت فلسطین در غزه و طرح گفت وگوهاى صلح با سوریه، تلاش براى غیرفعال نمودن مقاومت در دو محور یاد شده است، در صورت غیر فعال شدن مقاومت در فلسطین و سوریه، زمینه جدا شدن محورهاى مقاومت در منطقه هموار خواهد شد. در صورت تحقق این سناریو تهدیدات علیه سایر محورهاى مقاومت در خاورمیانه افزایش خواهد یافت. اما دلایل و نشانه هاى بسیارى وجود دارد که نشان مى دهد مقاومت فلسطینى و سوریه به اصول، مبانى و ارزش هاى مقاومت پایبند هستند و اهداف واقعى تحرکات سیاسى و دیپلماتیک رژیم صهیونیستى را به خوبى درک مى کنند و به هیچ قیمتى از مقاومت که عمود خیمه عزت و سربلندى آنها است چشم پوشى نخواهند کرد.

* مذاکرات سوریه با طرف اسرائیلى چه تأثیرى بر مواضع این کشور در خصوص مقاومت اسلامى در لبنان و فلسطین خواهد گذارد
رهبرى سوریه اهداف واقعى اسرائیلى ها از اعلام آمادگى براى مذاکره را به خوبى درک مى کنند. با توجه به مواضع اصولى سوریه به نظر مى رسد این مذاکرات عملاً آغاز نشود و در صورت آغاز آشکار (غیرسرى) و غیرمستقیم خواهد بود که مآلاً اهداف رژیم صهیونیستى را تأمین نخواهد کرد. بنابراین تأثیر منفى بر مقاومت فلسطینى و لبنانى برجاى نخواهد گذاشت.

* سوریه در یک سال اخیر درخصوص مسائل منطقه بویژه عراق، لبنان و فلسطین با طرف هاى عربى اختلافات جدى پیدا کرده است. آیا در مورد اختلافات به راه حل جدیدى رسیده اند
در واقع اگر بخواهیم این اختلافات را ریشه یابى کنیم به مسئله حمایت سوریه از مقاومت در رویارویى با طرح هاى آمریکا درمنطقه باز مى گردد. البته عوامل فرامنطقه اى در ایجاد و تعمیق اختلافات نقش مهمى دارند. البته این اختلافات باهوشیارى دولت هاى عربى منطقه بویژه سوریه در شرف کمرنگ شدن است. دولت هاى عربى منطقه به این درک مشترک رسیده اند که عوامل خارج از منطقه نمى توانند منافع آنها را تأمین نمایند. بنابراین، این دولت ها به مشترکات توجه بیشترى داشته و به صورت طبیعى از عواملى که به ایجاد اختلافات مى انجامد و یا این اختلافات را دامن مى زند، دورى مى کنند. نشانه هاى این رویکرد در رفتار دولت هاى عربى مشاهده مى شود. ریاست دوره اى سوریه نیز بر اتحادیه عرب براى مدت یک سال میلادى (۲۰۰۹-۲۰۰۸) بستر مناسبى را براى رفع سوء تفاهمات و اختلافات صحنه عربى فراهم نموده است.

* سوریه درمنازعات سه گانه (عراق، لبنان و فلسطین) داراى چه امکان و ظرفیت هایى است که این گونه نقش آن در مسائل منطقه اى مورد توجه قرار گرفته است
سوریه به محور مقاومت و ایستادگى تعلق دارد. همین جایگاه سوریه بر معادلات موجود در منازعات عراق، لبنان و فلسطین تأثیر جدى بر جاى گذاشته و مى گذارد. براین اساس، نقش سوریه مورد توجه طرف هاى بین المللى قرار گرفته است. به عبارت روشن تر هیچ یک از طرف هاى تأثیرگذار در منازعات منطقه اى نمى توانند نقش سوریه را نادیده گرفته و یا انکار نمایند. تحرکاتى که از سوى طرف هاى بین المللى به منظور رایزنى با مقامات سوریه درخصوص منازعات منطقه اى صورت مى گیرد، دلیل روشنى بر جایگاه سوریه در معادلات منطقه است.

* آیا امکان توافق میان سوریه و بازیگران عربى و فرامنطقه اى درباره منازعات خاورمیانه وجود دارد
ریشه منازعات جارى در عراق، لبنان و فلسطین به مداخلات قدرت هاى فرامنطقه اى باز مى گردد. جمهورى اسلامى ایران بر این باور است که عدم دخالت در امور ملت هاى منطقه بویژه مردم عراق، لبنان و فلسطین موجب حل و فصل منازعات در این مناطق خواهد شد. بنابراین، از دیدگاه جمهورى اسلامى ایران ریشه بحران ها، منازعات و مصائب مردم منطقه مداخلات خارجى است. اگر این دخالت ها متوقف بشود، منطقه روى آرامش و آسایش را خواهد دید.
عدم احترام نیروهاى مداخله گر خارجى به اراده ملت هاى منطقه براى تحقق مردم سالارى بومى و دینى منشأ بروز بحران و منازعه درخاورمیانه است. ما نمونه مداخلات آشکار نیروها و عوامل خارجى در لبنان، فلسطین و عراق را شاهد هستیم. قدرت هاى مدعى دموکراسى باید به انتخاب مردم منطقه احترام بگذارند.

* فکر مى کنید تصمیم تاریخى سوریه براى مذاکرات درباره جولان چه سیکلى را طى خواهد کرد
همانگونه که اشاره شد سوریه با حکمت و درایت با این پیشنهاد اسرائیلى ها برخورد نموده و به خوبى این موضوع را اداره مى کند. رهبران سوریه تجارب گرانبهایى از منازعه چند دهه گذشته با رژیم صهیونیستى اندوخته اند. آنها نتایج و پیامدهاى توافقنامه اسلو، کمپ دیوید ۱ و ۲ را براى قضایا و حقوق ملت هاى عربى دیده اند، بنابراین با درایت با قضایا و طرح هایى که براى منطقه در خارج از آن پخت و پز شده و یا مى شود، برخورد خواهند نمود. جمهورى اسلامى ایران با درک عمیق از سیاست هاى رهبرى سوریه، هیچگونه نگرانى نسبت به تحولات جارى ندارد و اطمینان دارد روابط دو ملت و دو نظام سوریه و ایران که براساس مشترکات فراوان و پایبندى به اصول و تمسک به مقاومت پى ریزى شده است، با گسترش چالش هاى فرارو و توطئه هاى دشمنان تعمیق و گسترش خواهد یافت و تحولات جارى هیچ گونه تأثیر منفى براین روابط برادرانه و عمیق فیمابین نخواهد گذاشت.

* دمشق و تهران در شرایط فعلى با چه چالش ها و فرصت هاى مشترک روبرو هستند
از برکات روابط دو ملت سوریه و ایران، درک مشترک از چالش ها و فرصت هاى فراروى است. دو ملت و دو نظام در سوریه و ایران، مقاومت را تنها گزینه موجود براى تحقق آرمان هاى خود و تأمین منافع و پاسدارى از حقوق حقه خود مى دانند. این درک مشترک در نتیجه مقاومت و پاسدارى از آن به دست آمده است. پایبندى و التزام به مقاومت راهبرد ایده آل جهت تحقق آرمان هاى دولت و ملت سوریه و ایران است. تحقق آرمان هاى دو ملت به معناى تحقق آرمان هاى ملت هاى منطقه بویژه ملت هاى فلسطین و عراق است.