رقابت حماس و فتح

اعلام مشارکت جنبش حماس در انتخابات مجلس قانون گذاری فلسطین، نقطه عطفی در تاریخ این جنبش محسوب می شود. چرا که این جنبش همزاد انتفاضه و پیش قراول مبارزات ضد صهیونیستی در مقاطع انتفاضه 1987 و2000 بوده است و به دنبال توافقات اسلو، با ساختار سیاسی جدید فلسطین مخالفت کرده و به تبع آن با سازمان آزادیبخش فلسطین و جنبش فتح و نیز تشکیلات خودگردان به ریاست یاسر عرفات وارد چالش جدی شده بود. این اعلام افزون بر آن که می تواند حزب فتح به رهبری محمود عباس را با چالش روبرو کند، نگرانی آمریکا و اسراییل را نیز برخواهد انگیخت، به ویژه آن که حماس موفق شد در انتخابات شوراهای محلی و شهرداری ها که اوایل سال جارى میلادى برگزار شد، به پیروزی قاطعی دست یابد.
شاید اعلام تاخیر انتخابات مجلس قانون گذاری فلسطین توسط محمود عباس ـ که قرار بود در 17 ژولای(26 تیرماه) برگزار شود ـ ناشی از این نگرانی بوده که حماس پایگاه اجتماعی قابل ملاحظه ای کسب کرده است و از سوی دیگر جنبش فتح فاقد آمادگی سازمانی کافی برای ورود در عرصه رقابت انتخاباتی می باشد.
در هر حال حماس با این تصمیم نشان داده که قصد دارد به جریان سیاسى و روند دموکراتیک در فلسطین بپیوندد و به تعبیر یکى از تحلیل گران فلسطینى، ثمره جهاد و مبارزات خود را درو کند. به عبارتى حماس ملزم به پاسخگویی به نیازهای مردمی است که حامی مقاومت و پشتیبان آن هستند و در راه جهاد و مبارزه فرزندان و جان خود را تقدیم می کنند.
هر چند یکی از سخنگویان حماس(مشیر المصری) گفته است که این گروه فعالیتهای مسلحانه خود علیه اسرائیل را کنار نخواهد گذاشت و به قالب یک حزب سیاسی در نخواهد آمد. به گفته وى، شرکت حماس در انتخابات پارلمانی به منظور آن صورت می گیرد که به تسلط فتح، اصلی ترین حزب سیاسی فلسطین، بر حیات سیاسی فلسطینیان پایان دهد.
این در حالی است که حماس طی سالهای متمادی پایگاه قابل توجهی در جامعه فلسطینی به دست آورده است. برنامه های اجتماعی این جنبش شامل احداث مدارس، بیمارستانها و موسسات مذهبی است و در همین حال شاخه نظامی آن(گروه عزالدین قسام) در بسیاری از حملات استشهادى علیه اسرائیلی ها فعال بوده است.
حماس حاضر نشد در نخستین انتخابات پارلمانی فلسطین که سال 1996 برگزار شد شرکت کند، همچنان که در ژانویه امسال برای ریاست بر تشکیلات فلسطینی با محمود عباس به رقابت نپرداخت. اما در انتخابات محلی نوار غزه که ماه ژانویه برگزار شد، حماس اکثریت آراء رای دهندگان را به دست آورد و در رقابت بر سر هفت شورا از میان 9 شورای محلی به پیروزی رسید. حماس به آسانی حزب فتح را شکست داد که به گفته ناظران در نظر بسیاری از فلسطینی ها به دلیل فساد و ناتوانی طبقه حاکم بدنام شده بود.
با این حال به نظر می رسد در جایی که دشمن مشترک کیان فلسطینیان را تهدید می کند و طرح هاى توسعه طلبانه و تفرقه آمیز اسراییل روند فزاینده ای را می پیماید، سخن از اختلافات میان حماس و فتح، چندان محملى براى توجیه ندارد. درک شرایط حساس و دشوار کنونی از سوی حماس وفتح، که حاکی از نوعی بلوغ سیاسی و میل به همگرایی میان دو طرف می باشد، در ملاقات اخیر حسن یوسف(نمایده حماس) با شاکر حبش(نماینده فتح) نمود یافت و طرفین نسبت به تشکیل کمیته ای به منظور تعیین موعد جدید برگزاری انتخابات تا پایان سال جاری توافق نمودند.
از سوی دیگر مجلس قانون گذاری فلسطین در تاریخ 1/2/84 قانون جدید انتخابات را پس از بررسی و اعمال نظر برخی نمایندگان در شور دوم به تصویب رساند که خود عاملی جهت ترغیب گروه هایی چون حماس برای شرکت در روند سیاسی و انتخابات مجلس قانون گذاری فلسطین گردید. بر اساس این قانون شمار اعضای مجلس فلسطین از ‪ ۸۸ نفر در زمان حاضر به ‪ ۱۳۲ نفر در انتخابات آتی خواهد رسید ضمن آنکه سهمیه‌ای نیز به زنان داده شده است. بر اساس قوانین مجلس قانونگذاری فلسطین ، لوایح ارایه شده به این نهاد ، پس از شور سوم و با کسب اکثریت آرا تصویب می‌شود. در این قانون تاکید شده یک سوم اعضای مجلس فلسطین با کسب اکثریت آرا و دو سوم هم از بین نامزدهای احزاب و جریانهای سیاسی به مجلس راه می‌یابند. بر اساس قانون جدید، کرانه باختری رود اردن و نوار غزه شامل ‪ ۱۶حوزه انتخاباتی خواهد بود. از دیگر موارد تصویب شده در این قانون ، حضور زنان در فهرست نامزدهای انتخاباتی است. بر اساس قانون جدید انتخابات فلسطین، سن نامزدهاى انتخابات نیز از ‪۳۵ به ‪ ۲۸سال کاهش یافته است.
در پایان باید گفت جنبش حماس که ریشه در اقشار ستمدیده فلسطینی دارد و سال ها پرچمدار مبارزه مسلحانه با رژیم صهیونیستی بوده است و شهدای گرانقدری چون شیخ احمد یاسین و عبدالعزیز رنتیسی را تقدیم کرده است، می رود تا در شرایط جدید پس از عرفات، ورود در عرصه سیاسی و مشارکت در ساختار قدرت را در فلسطین بیازماید. هر چند اهداف بلند مدت این جنبش که با آرمان ملت فلسطین گره خورده هنوز به انجام نرسیده و گزینه مقاومت و عملیات استشهادی همچنان فراروی جوانان جان برکف فلسطینی گشوده است.