دستاوردهای انتفاضه / گفت و گو با محمود الزهار

انتفاضه الاقصی در سایه تحولات گوناگون منطقه ای و بین المللی و افزایش تجاوزات صهیونیستها به ویژه بر ضد جبنش حماس به پنجمین سال خود وارد می شود. انتظار می رود که پنجمین سال انتفاضه در پی عقب نشینی صهیونیستها از نوار غزه و مذاکراتی که قرار است در قاهره میان گروههای فلسطینی انجام گیرد، سرفصل تازه ای (در تاریخ) انتفاضه به وجود آورد. سئوالات زیادی درباره این موضوعات و موضع جنبش حماس، راهبرد و برنامه های در دست کار این جنبش برای ما مطرح گردید که کوشیدیم آن را با دکتر محمود الزهار از رهبران برجسته جنبش مقاومت اسلامی حماس در میان بگذاریم.

* چهارمین سال انتفاضه الاقصی که برای جنبش حماس از سخت ترین سالها محسوب می شد، سپری گردید، دستاوردها و جانفشانیها در این سال چگونه بود؟
دستاوردها تاریخی بود، اول اینکه دشمن صهیونیستی به این نتیجه رسید که درهم شکستن اراده مقاومت غیر ممکن شده است و اهدافی که ما در مبارزه با دشمن داشتیم با تأثیرگذاری بر اقتصاد، روحیه، ثبات، امنیت، فروپاشی جامعه صهیونیستی، مهاجرت معکوس و فرار از خدمت در مناطق اشغالی محقق گردید. از سوی دیگر روحیه مقاومت در وجود اغلب فلسطینیان دمیده شد و بهترین فرزندان این ملت در راه آزادی فلسطین جان خود را فدا و در رویارویی با ویرانی و تخریب حماسه ها آفریدند. مقاومت فلسطین ثابت قدم ماند و حتی مقاومت در کشورهای عراق و افغانستان نشان داد که فرهنگ مقاومت این احساس را در جامعه به وجود آورده است که تمامی راههای تغییر و اصلاحات از طریق مقاومت باید صورت گیرد.
جانفشانیها و فداکاریها هم بسیار گسترده بود، اما این وضع در تاریخ ملتهایی که برای آزادی میهن خود مبارزه کرده اند یک استثنا نیست. آزادی وطن و آزادی بیت المقدس ارزشمندتر از همه هزینه هایی است که در این راه صرف می شود به ویژه که این جانفشانیها استجابت خواسته خداوند و رسول او باشد.

* برخی معتقدند که جنبش حماس در سال چهارم انتفاضه با افزایش حملات صهیونیستها به آن بهای گزافی را پرداخته است، شهادت رهبران بزرگ این جنبش به ویژه شیخ شهدای فلسطین امام شهید احمد یاسین و دکتر شهید عبدالعزیز رنتیسی چقدر بر ادامه فعالیتهای آن تأثیر گذاشته است؟
این افتخار بزرگی است، حماس بیشترین خسارتها را بر دشمن وارد و در عین حال مردان بزرگی را نیز تقدیم کرده است،اما در عوض در همه زمینه ها به حمایت ملی فزاینده و تأیید از سوی آنها نایل آمده است که نمی توان برای آن بهایی را تعیین کرد. ما این امر را در توان سازماندهی، شفافیت در فعالیت، افزایش حامیان، پایداری رزمندگان، ظهور فرماندهان عملیاتی و رهبران سیاسی آن به وضوح مشاهده می کنیم. شهادت این برادران بزرگ بی ثمر نبود بلکه زمینه را برای ادامه مبارزات فراهم کرد و افرادی زیادی ظهور کردند که نه خسته می شوند و نه از کار باز می ایستند، یاد آور می شوم که دشمنان بیش از دوستان بر استوار شدن پایه های جنبش گواهی می دهند.

* روشن بود که انتفاضه در سالهای گذشته حالت صعودی داشته است. به نظر شما آیا این روند در سال چهارم نیز چنین بوده و در سال پنجم نیز ادامه خواهد یافت؟
حقایق گواه بر آن است. اگر مقاومت با تمام ابعاد و در نتیجه تحمل مشکلات روحی و جهادی استوار به راه خود ادامه می دهد موضع ملت فلسطین را در حمایت از گروههای مقاومت چگونه باید تفسیر کرد. آیا همین ملت نیست که بهترین فرزندان خود را در راه مقاومت چه به صورت شهید و چه به صورت مجروح یا اسیر تقدیم کرده، اما خم به ابرو نیاورده است؟ اگر این طور نبود چگونه ملت فلسطین با قطع منابع معیشتی اش به دست جنایتکاران صهیونیست مقابله کرد، آیا این درست است که بگوییم فقط گروه اندکی از شهروندان عادی در این راه صبر پیشه کرده اند؟! البته باید اعتراف کنیم که برخی جریانها هم هستند که بر این باورند مقاومت جایگاه و آینده سیاسی آنان را به زیر سؤال برده است، ولی این جریانها در نگاه شهروندان فلسطینی حامی مقاومت، گروهی اندک هستند.

* آیا شما احتمال می دادید که انتفاضه ملت فلسطین چهار سال دوام داشته باشد و وارد پنجمین سال خود شود؟
انتفاضه در فرهنگ سیاسی به قیامی گفته می شود که نمی توان پیش بینی کرد چه زمانی پایان می یابد. جنبش حماس به آن اندازه که به تحقق اهداف می اندیشد به پایان زمان آن فکر نمی کند. پایان انتفاضه اول در پی امضای موافقتنامه اسلو یک اشتباه تاریخی بود که در انتفاضه الاقصی تصحیح گردید، اما پرسش مهم این است که چگونه انتفاضه را تا زمان پیروزی همراهی کنیم؟

* برخی از فرماندهان ارتش اشغالگر معتقدند که پنجمین سال انتفاضه سال ناکامی آن خواهد بود که در این گفته خود تا حد زیادی به طرح جدا سازی یک جانبه دست کم از نوار غزه تکیه می کنند، آیا شما با این دیدگاه موافقید؟
اگر آنها از نوار غزه عقب نشینی کنند هر چقدر هم که شارون تلاش کند به وسیله آن فرار خود را توجیه کند اما باز هم همه می دانند که این یک پیروزی قطعی برای فلسطینیان است. تجربه نشان داده است آنها از تمام مناطق اشغالی عقب نشینی خواهند کرد. جهان پیرامون ما تا ابد با ضعف و سستی با این مسئله برخورد نخواهد کرد و قدرت آمریکا و "اسرائیل" نیز همیشه دوام نخواهد یافت. سنت خداوند در اینجا جاری خواهد شد کما اینکه در زمانها و مکانهای مختلف دیگر نیز جاری شده است.

* کردن حملات خود بر ضد این جنبش به ویژه در نوار غزه کاملا نشان داده است، شما نتایج رویارویی جنبش حماس با اشغالگران را چگونه ارزیابی می کنید به ویژه که همزمان با آغاز پنجمین سال انتفاضه با افزایش حملات و ترورها بر ضد مجاهدان این جنبش مواجه هستید؟
این افتخار بزرگی است که دشمن صهیونیستی از طریق افزایش تجاوزات خود بر ضد جنبش حماس و حامیان آن، این جنبش را دشمن اول خود معرفی می کند. جنبش حماس رژیم غاصب را تحت هیچ شرایطی به رسمیت نمی شناسد و این بدان معناست که موجودیت رژیم صهیونیستی در منطقه از سوی حماس تهدید می شود. این امر زمانی بیشتر احساس می شود که عموم مسلمانان به وظیفه خود عمل کنند و اینجاست که دشمن معنی خصومت مطلق و تلاش فراوان برای نابودی جنبش حماس را درک می کند. ما آمریکا را مسئول این اقدامات صهیونیستها می دانیم و خود آمریکا نیز به این نتیجه رسیده است که جنگ تمدنها برایش بسیار گران تمام خواهد شد. ما با یورشهای ارتش اشغالگر مقابله کرده و برای اثبات آن لاشه های تانکها و بولدوزرهای آنان را به غنیمت گرفته و به همه نشان داده ایم. ما لاشه های این ادوات آهنی را در کنار لاشه سربازان آنها دفن و با این کار "ادعای ارتش شکست ناپذیر" آنها را هم نابود کردیم.

* با وجودی که چهار سال از عملیاتهای ترور به ویژه ترور مجاهدان حماس می گذرد اما ما تغییر محسوسی در تاکتیک جنبش حماس برای مقابله با این حملات وحشیانه ندیده ایم، دلیل آن چیست؟
درست است ما ابزارها و تاکتیکها را برای خدمت به هدف نهایی که همان آزادی فلسطین است در نظر می گیریم، ما درگیری طولانی در پیش داریم و مسئله فقط اراده نیست بلکه باید امکانات و شرایط مناسب هم فراهم گردد. بنابراین هر وقت که فرصتی برای دستیابی به هدف فراهم گردد، ما فعالیتی متناسب با آن داشته ایم. حماس علاوه بر مقابله نظامی با دشمن صهیونیستی ابعاد تربیتی، اجتماعی و فرهنگی را که اقشار مختلف جامعه فلسطین از آن محروم است هم در نظر داشته است. برای نمونه جهت پی بردن به درستی این مطلب فقط به آنچه در تاکسی ها شنیده می شود، دقت کنید. مطالبی که مردم علاقه دارند در رادیو و ضبط صوتهای تاکسیها بشنوند هم بخشی از این تغییر وضعیت است. در آینده نزدیک هم موضع حماس را در انتخابات خواهید دید. این جنبش برنامه ای کامل و هماهنگ که به نظر ما تنها برنامه مناسب برای اصلاحات و تغییر است، ارائه خواهد کرد.

* آینده انتفاضه را در پنجمین سال آن چگونه می بینید؟
بدور افراط در خوشبینی، انتظار می رود که برنامه تخریب جای خود را به طرحهای سازنده و تقویت برنامه های مقاومت بدهد. عقب نشینی اشغالگران از نوار غزه افقهای سیاسی، اقتصادی و امنیتی جدیدی به روی فلسطینیان باز خواهد کرد. از این وضعیت باید به نفع آزادی فلسطین استفاده شود. ما باید مقاومت را ادامه دهیم و در عین حال ویرانیهای به بار آمده را بازسازی کنیم و با انتخابات اختلافات را حل کنیم و قضیه اسیران را در اولویت کارها قرار دهیم. ما دیگر تجربه سال 1994 را که برخی گمان کردند فرصت برای مال اندوزی و حمایت از زنان رقاصه، خیانتکاران، شرابخواران و تمام مفاسد بشری طبیعت آن دوره است، تکرار نمی کنیم، ما دیگر از این سوراخ گزیده نمی شویم و میزان آگاهی اجتماعی در جامعه بیشتر از آن است که کسی بتواند از حدود بگذرد.


* به نظر شما تشکیلات خودگردان این بار تصمیم جدی دارد انتخابات را برگزار کند به ویژه که شما با مشارکت در انتخابات شهرداریها و شوراهای محلی موافقت کرده اید؟
ما با همه نوع انتخابات موافق هستیم، اما این امر باید متناسب با راهبردی باشد که ما در پیش گرفته ایم یعنی اینکه فلسطین از آن تمام مسلمانان است. ما نسبت به اهداف تشکیلات خودگردان تردید داریم. از یک ماه پیش خواستار ملاقات با وزیر امور شوراها و شهرداریها شده ایم تا مسائل مشخصی را با وی در میان بگذاریم اما هنوز چنین اتفاقی رخ نداده است. بیشتر اعضای کمیته ها از افراد یک جریان خاص تعیین شده اند. آنان تصمیم گرفته اند قانون انتخابات را تغییر دهند تا شهرداریها را محدودتر سازند و تاکنون هم به اعتراض ما و سایر گروهها وقعی نگذاشته اند. پرسش این است که آیا ما می توانیم بپذیریم که خواسته های ملت را نادیده گرفته می شود. ما آشکارا اعلام کرده ایم که ما با ابزارهای قانونی از کسانی که حاضر به تغییر روند انتخابات باشند، حمایت می کنیم.

* هیأتی از جنبش حماس در خارج بیش از یک بار با رهبران مصری دیدار کرد. این دیدارها بر چه مبنایی استوار بود و ارزیابی شما در این زمینه چیست؟
دیدارها نتایج مثبتی داشت. بدان معنا که وقت این دیدارها به مشخص شدن جوانب مسائل مهم اختصاص یافت تا نگاهی مشترک نسبت به امور شکل گیرد. برخی می خواهند که این دیدارها نمایشی باشند و در برخی از دیدارهای گذشته نیز چنین بود. موضوعات مطرح شده هم اعلام گردیده است. نگاه به فلسطین و ساکنان آن پس از عقب نشینی اشغالگران از نوار غزه و برنامه مقاومت پس از عقب نشینی مهم ترین مسائل مطروحه در این گفت و گوها بود. ما نظر خود را در گذشته گفته ایم و باز هم به صراحت می گوییم.

* در رسانه ها آمده بود که مصر پیشنهادی کلی ارائه کرده که مبتنی بر طرح نقشه راه است. مقامات مصری تصمیم گرفته اند آن را به شما ارائه دهند و از شما بخواهند یا کاملا با آن موافقت کنید یا مخالفت. آیا این اخبار صحت دارد؟ نظر جنبش حماس درباره پیشنهادهای مصر چیست؟
این اخبار صحت ندارد. ما با نقشه راه مخالفت کرده ایم. مصر با این طرح موافق است. مصر می خواهد که انگیزه ای برای عقب نشینی از نوار غزه ایجاد شود و این امر در کرانه باختری نیز ادامه یابد. مقامات این کشور دوست دارند اوضاع آرام شود تا آنکه تشکیل دولت فلسطین اعلام گردیده و از حمایت بین المللی برخوردار گردد. ما اعلام کرده ایم که این طرح نقایص بسیاری دارد و تقریبا هیچ یک از خواسته های ما را برآورده نمی سازد و هیچ انگیزه ای برای حرکت به جلو در آن وجود ندارد. به نظر ما مقاومت آگاهانه و مسئولیت پذیر توان حرکت به جلو را دارد. ما خواستار اصلاحات داخلی و به وجود آمدن اقتصادی قوی و توافق بر سر مراحل آینده حرکت البته بدون نادیده گرفتن اهداف، هستیم.